متا ابزارهای جدیدی برای کنترل والدین در اینستاگرام، فیس‌بوک و مسنجر معرفی کرد. این ابزار شامل یک مرکز نظارت والدین بر پیام‌رسان در مسنجر می‌شود، قابلیتی که به‌طور پیشگیرانه دایرکت‌های نامطلوب را در مسنجر و اینستاگرام مسدود و به نوجوانان یادآوری می‌کند که باید استفاده از پلتفرم را متوقف و استراحت کنند.

کنترل‌های نظارتی ابتدا در ایالات متحده، بریتانیا و کانادا اجرا می‌شوند و به اولیا اجازه می‌دهند، تنظیمات حریم خصوصی و ایمنی نوجوانان خود و تغییرات در لیست مخاطبین مسنجر و همچنین مدت زمانی را که در برنامه سپری می‌کنند، ببینند. هنگامی‌که نوجوان پیامی به کسی می‌دهد، اولیا نیز اعلان آن را دریافت می‌کنند؛ هرچند، نوجوان باید صراحتاً اجازه این اعلان را بدهد.

 این شرکت همچنین برخی از کنترل‌ها را برای کاهش استفاده طولانی مدت اعمال و کاربران را تشویق به استراحت می‌کند. «حالت بی صدا»ی اینستاگرام که به‌تازگی اضافه شده است، به کاربران اجازه می‌دهد که اعلان‌ها را متوقف و به‌طور خودکار به دایرکت‌ها پاسخ دهند که درحال استراحت هستند.

 متا اوایل سال جاری از کنترل هدف‌گذاری تبلیغات برای نوجوانان در اینستاگرام و فیس‌بوک گفت و در ماه فوریه ابزاری ارائه کرد که از ارسال آنلاین تصاویر خصوصی خردسالان جلوگیری کند. با این حال، این شرکت همچنان از ارائه تبلیغات به نوجوانان خودداری نکرد.

دولت دانمارک قصد دارد با افزایش محدودیت سنی جمع‌آوری داده‌های شخصی کاربران به ۱۵ تا ۱۶ سال مانع انباشت حجم عظیم اطلاعات کودکان و نوجوانان در اختیار پلتفرم‌ها شود. غول‌های فناوری مانند گوگل، اسنپ چت و متا پس از نهایی شدن طرح، باید برای استفاده از داده‌های کودکان از والدین آن‌ها رضایت بگیرند.

وزارت صنعت، کسب‌و‌کار و امور مالی دانمارک در بیانیه‌ای اعلام کرد که همچنین به دنبال ارائه اقدامات تأیید سن در وب‌سایت‌ها و اپلیکیشن‌ها هستند تا مانع تماشای محتوای حساس مانند محتوای هرزه‌نگاری و خشونت‌آمیز توسط کودکان شوند.

برخی کشورهای اروپایی، از مجارستان گرفته تا لیتوانی و هلند نیز تصویب قوانین مشابهی را در دستور کار دارند .

 
سواد‌رسانه موضوعی حیاتی  برای همه خانواده‌ها
 

ماجرا این است که والدین نمی‌توانند همیشه همراه فرزندان‌شان باشند. پس لازم است همیشه آن‌ها را در مقابل این تهدید‌ها واکسینه کنیم.  مهم‌ترین کاری که می‌توان در این فضا انجام داد، مهارت آموزی است. به این معنا که وقتی می‌خواهیم درباره مسائل خانواده صحبت کنیم، باید اول رویکرد خودمان را بشناسیم، زیرا تا آن چتر را نداشته باشیم، نمی‌دانیم باید در خانواده بدبین باشیم یا خوشبین یا واقع‌بین. باید در وهله اول مشکلات زیربنایی را بشناسیم. در مشکلات زیربنایی، باید حواس‌مان به خانواده باشد.

الگوبرداری از والدین

اصولا وقتی زن و مرد پس از مشغله روزانه به خانه می‌آیند بیشترین زمان خود را به چک کردن فضای مجازی سپری می‌کنند نه صحبت با یکدیگر. در واقع این‌ها می‌شوند الگوی ظاهری برای بچه‌ها و آن‌ها یاد‌می‌گیرند زمان‌شان را در فضای مجازی سپری کنند.

 پژوهشگران دریافته‌اند دیدن طیف نور خورشید، آبی رنگ است و سبب ترشح هورمون آدرنالین در مغز انسان می‌شود. در واقع خورشید با ترشح هورمون آدرنالین، پویایی و نشاط را زیاد می‌کند. بنا بر پژوهش‌های دیگر، طیف نوری گوشی‌های موبایل، آبی رنگ است یعنی زمانی که افراد با گوشی، لپ‌تاپ و تبلت سرگرم هستند در مغزشان هورمون آدرنالین ترشح می‌شود؛ بنابراین احساس خوشایند و خوشحالی از آنلاین بودن، به‌دلیل ترشح هورمون آدرنالین است.

غافل از این‌که این نور با طیف نوری خورشید متفاوت است و می‌تواند آسیب زا باشد. نکته‌ای که سبب می‌شود بچه‌ها در فضای مجازی زیاد بگردند و با افراد دیگر همکلام شوند این است که از آن‌ها تعریف می‌شود. پژوهشگران با بررسی‌هایی که انجام داده‌اند به این نتیجه رسیده‌اند که وقتی در فضای مجازی از کسی تعریف می‌شود، هورمونی به نام دوپامین در مغز ترشح می‌شود و فرد خوشش می‌آید و درصد ترشح دوپامین ۳۰ تا ۴۰ درصد بالاتر می‌رود، زیرا فرد فکر می‌کند در عرصه جهانی در حضور دیگران است. از همین رو رفتار‌های افراد در فضای مجازی، احساسی هیجانی است. از آن سو، اگر او را تکذیب و نقد کنند از نظر احساسی به هم می‌ریزد.»

در فضای مجازی برنامه داشته باشید 

این کارشناس فضای مجازی با تاکید بر این‌که باید در فضای مجازی برنامه مشخصی را برای بچه‌ها دنبال کنیم، می‌گوید: «باید برای انجام کارهای‌مان برنامه داشته باشیم و آن‌ها را اولویت‌بندی کنیم. به عنوان مثال، ساعت مشخصی برای استفاده از رسانه داشته باشیم. اگر فرزندمان می‌خواهد شبکه پویا ببیند، اشکالی ندارد، اما ابتدا باید وظایف و فعالیت‌هایی را که برایش مشخص کرده‌ایم، انجام دهد. اگر اعتراض کرد که برنامه مورد علاقه‌اش تمام می‌شود، بگوییم برایش ضبط می‌کنیم.»

راهکار‌های پیشنهادی

شیری توضیح می‌دهد که وقتی برنامه‌ای را برای بچه‌ها حذف کنید، خودش یاد می‌گیرد که برنامه‌های جایگزین را برای آن انتخاب کند به عنوان مثال، بچه مدام کارتون می‌بیند و اگر ساعت تماشای شبکه پویا را برایش کاهش دهید شاید چند روز اول غر بزند و گریه کند، اما کم‌کم یاد می‌گیرد که وقتش را چطور پر کند. تجربه نشان داده این بچه در این شرایط هم نقاشی‌های بهتری می‌کشد و هم یاد می‌گیرد چطور بیشتر بازی کند. اولویت‌بندی، یعنی به‌جای این‌که کودکان و نوجوانان برای ما شرط بگذارند، ما برای آن‌ها ریل‌گذاری کنیم.

مواجهه والدین در مصرف

در سواد رسانه، می‌توانیم دسته‌بندی‌هایی برای شیوه مصرف داشته باشیم: ۱. منع ۲. استفاده امانی ۳. استفاده اشتراکی ۴. استفاده مشروط ۵. استفاده برمبنای واگذاری که می‌شود مالکیت، البته این دسته‌بندی تا پنج سال ممنوع است.

اعتیاد اینترنتی

نشانه‌های اعتیاد اینترنتی سه مورد است:

۱ــ اختلال خواب۲ــ اختلال در تغذیه و ۳ــ اختلال در تحصیل که نمرات بچه‌ها  کم می‌شود یا در کار است که دیگر چندان به آن رغبت ندارد و آن را خوب انجام نمی‌دهد. در آسیا و منطقه خاورمیانه، بیشترین و بالاترین نرخ معتادان اینترنتی را در بین پسران ۱۲تا ۱۸سال دارد.

 اعتیاد به موبایل در بچه‌ها ژنتیکی است، چون پدر و مادر از این وسایل استفاده کرده‌اند به فرزندان هم منتقل شده است به گونه‌ای که بچه دو ساله یاد گرفته صفحه را با انگشتش جابه‌جا کند. مورد دوم چت کردن است که اعتیاد می‌آورد. شبکه‌های اجتماعی هم اعتیادآور است. مورد سوم خرید است که سبب اعتیاد می‌شود به‌ویژه برای خانم‌ها. مورد چهارم موارد مستهجن است که سبب اعتیاد می‌شود و در فضای مجازی هم بسیار زیاد است. عضویت در سایت‌ها و کانال‌های قمار و شرط‌بندی و بازی هم سبب اعتیاد فرد به فضای مجازی و اینترنت می‌شود.

بنابراین باید اولا به روز باشیم، فناوری‌های روز را بشناسیم و کار با آن‌ها را بلد باشیم. واقع‌بین باشیم و از یاد نبریم که فناوری به جایی خواهد رفت که دیگر کنترل‌پذیر نیست یا باید تصمیم بگیریم نداشته باشیم و مدرن نباشیم که در این صورت زبان فرزندمان را نمی‌فهمیم.

قبل از اینکه بخواهیم به سمت سر و سامان دادن فضا حرکت کنیم، لازم است بدانیم ایجاد ترس مشکلی را رفع نخواهد کرد. ترس همراه با تعقل، شاید راهگشا باشد اما ترس به تنهایی مساله را حل نمی کند. ابتدا باید فضای آن سوی ترس را برای فرزندمان ترسیم کنیم تا بداند در پس این فضای اغواگر، چه فضایی در انتظار او است. این ترسیم فضا نیاز به دانش، به دور از اضطراب و تعصب دارد.

گام بعدی ایجاد اعتماد و عدم برخورد سلبی با خطاهای احتمالی رخ داده از سوی فرزندمان در این فضا است. به خودتان و به او قول دهید اگر با اشتباهاتی از جانب فرزندانتان مواجه شدید عصبانیت را برای حل و فصل موضوع فراموش خواهید کرد.

والدینی که عصبانیت اولین مواجهه شان با مسائل باشد ناخودآگاه به فرزندشان می گویند مشکلت را به من نگو چون صلاحیت رفتاری مناسب برای حل آن را ندارم. پس گام دوم آرامش و دوری از پرخاشگری است که منجربه ایجاد اعتماد می شود.

سن مناسب برای تهیه ی اولین تلفن همراه برای کودک به عهده خود والدین است. سن به اندازه ی میزان بلوغ فرزند، توانایی پیروی از قوانین خانه (و مدرسه)، احساس مسئولیت و نیازهای خانواده، مهم نیست.

زمان تهیه ی تلفن همراه برای کودک، تصمیمی بسیار شخصی و خصوصی است و به عهده ی والدین است. اما تعداد زیادی از بچه ها در اوایل دوران دبستان از پدر و مادر خود تقاضای موبایل می کنند و در بسیاری از موارد به خواسته ی خود نیز می رسند! همچنین فشار همسالان در مدسه یا جاهای دیگر نیز باعث می شود تا کار برای والدینی که می خواهند جلوی فرزند خود بایستند یا حداقل آن را به تاخیر بیندازند، سختتر شود!

هنگامی که برای فرزندانتان تلفن همراه تهیه می کنید، در واقع به آنها ابزارهای ارتباطی و رسانه ای قدرتمند می دهید. آنها می توانند به متن ها، تصاویر و فیلم هایی دسترسی پیدا کنند که بصورت گسترده در وب سایت ها پخش و بارگذاری می شود. والدین واقعاً باید توجه کنند که آیا فرزندانشان می توانند از تلفن های همراه خود در نهایت مسئولیت پذیری و احترام استفاده کنند یا نه.

معمولاً به خانواده‌ها توصیه می‌کنیم که گاهی همراه با بچه‌ها نقد رسانه‌ای انجام دهید.

یعنی اگر فیلمی در خانه دیده‌اید، مطبوعاتی را مطالعه کردید، بچه‌ها بازی کامپیوتری انجام داده‌اند، یا یک تابلوی شهری را در مسیر با هم دیده‌اید درباره آن محصول رسانه‌ای گفتگو کنید و از مزایا و معایب آن بگویید.

لازم است توجه کنیم که نیاز نیست بحث‌های حرفه‌ای انجام شود.

همین که چند دقیقه گفتگو کنیم، باعث می‌شود که به صورت مستقیم و غیرمستقیم به فرزند خود نشان دهیم که این یک اثر است و عده‌ای آن را ساخته‌اند.

این باعث می‌شود نوجوان آرام آرام یاد بگیرد وقتی محصولی رسانه‌ای را می‌بیند، به جای آنکه محو آن شده و در آن غرق شود، می‌تواند آن را نقد کند و مزایا و اشکالاتش را بگوید.