والدین موفق در تربیت رسانه‌ای باید حافظه مشترک رسانه‌ای با فرزند خود داشته باشند، یعنی حیاط خلوت رسانه‌ای برای بچه‌ها به وجود نیاید و بچه‌ها در فضای تربیتی عطر وجود والدین را احساس کنند. این احساس چه زمانی ایجاد می‌شود؟ بچه‌ها باید پدر و مادر را دوست داشته باشند؛ هم بین آنها ارتباط قلبی برقرار باشد و هم پدر و مادر شأنیت الگویی داشته باشند. والدین باید منبع اقتدار باشند. منبع اقتدار معنوی یعنی مثلاً وقتی وقت نماز می‌شود پدر، خود به نماز می‌ایستند، وقتی نامحرم به خانه می‌آید، مامان با نامحرم گرم نمی‌گیرد و خوش و بش نمی‌کند، وقتی موقعیت عصبانی شدن به وجود می‌آید، اخم‌های بابا در هم می‌رود، اما داد نمی‌زند و حرف بد نمی‌گوید.

 زیر ۲ سال:
- بدون استفاده از صفحه‌نمایش (فقط تماس تصویری با خانواده مجاز است)
- تمرکز بر تعامل حضوری و بازی‌های حسی

 ۲ تا ۵ سال:
-  حداکثر ۱ ساعت در روز با محتوای باکیفیت
- همراهی والدین در استفاده از فناوری
- آموزش مفاهیم ساده مثل “ربات چیست؟”

 ۶ تا ۱۲ سال:
- زمان مشخص و کنترل‌شده برای بازی و آموزش دیجیتال
- معرفی ابتدایی هوش مصنوعی (مثلاً چت‌بات‌ها یا دستیارهای صوتی)
- آموزش امنیت دیجیتال و تفکر انتقادی

 ۱۳ تا ۱۸ سال:
-  استفاده هدفمند از فناوری برای یادگیری، خلاقیت و پروژه‌های شخصی
-  آموزش مفاهیم پایه هوش مصنوعی، الگوریتم‌ها و داده‌ها
-  تقویت مهارت‌های اخلاقی در استفاده از فناوری (مثلاً تشخیص اطلاعات نادرست)

نکات مهم برای والدین و مربیان:
- نظارت فعال و گفت‌وگو درباره تجربه‌های دیجیتال کودک
- حفظ تعادل بین دنیای دیجیتال و فعالیت‌های فیزیکی و اجتماعی
- استفاده از منابع آموزشی معتبر و بازی‌های فکری

قانون ١:
هرگز اجازه ندهید کودک‌تان هیچ پرسش‌نامه و یا لیست سؤالاتی را که شامل اطلاعات خصوصی و فردی خانواده و شخص خود او، مثل (نام، نشانی، محل کار والدین، نشانی مدرسه، شهر محل سکونت، جدول زمانی حضور غیاب خود و والدین، رموز کارت‌های اعتباری و یا هر کد امنیتی دیگر) را پر کند و برای کسی بفرستد. چرا که شکارچیان از طریق همین اطلاعات محل شما را شناسایی می‌کنند.

قانون ٢:
هرگز موافقت نکنید که فرزندتان با کسی که به‌طور آنلاین گفتگو می‌کند از نزدیک دیدار کند.

قانون 3: 
هرگز اجازه ندهید کودک‌تان در اتاق‌های گپ به‌تنهایی و بدون حضور سرپرست (والدین) وارد شود مگر آنکه طرف مقابل او را از قبل بشناسید و نسبت به اهداف او اطمینان داشته باشید.

قانون ۴:
اجازه ندهید پیغام‌های الکترونیکی جدید و یا لینک‌های نامربوط داخل صفحه را باز کند.

قانون ۵:
او اجازه ندارد پیغام الکترونیکی به افرادی که تازه با آن‌ها در محیط اینترنت آشنا شده بدهد.

قانون ۶:
هنگام گفتگوی الکترونیکی هرگز نباید موقعیت افراد منزل و یا بودونبود آن‌ها را به کسی اطلاع دهد.

قانون ٧:
به طمع به‌دست‌آوردن پول و یا هدیه هرگز در هیچ آگهی الکترونیکی ثبت‌نام نکند، مگر با اجازه والدین.

قانون ٨:
هرگز تصویر خود و یا اعضاء خانواده را برای کسانی که در محیط مجازی با آن‌ها آشنا شده ارسال نکند.

قانون ٩:
هرگز نباید محصولاتی را که با استفاده از کارت اعتباری و به‌صورت آنلاین خریداری می‌شود، را بخرد.

قانون ١0:
موارد سوءاستفاده از طریق اینترنت را برای کودک خود تعریف کنید. این کار می‌تواند به‌صورت ملموس به زبان قابل‌فهم و از طرف یک شخص مورداعتماد مانند معلم، مربی و یا پرستار بچه انجام شود.

قانون ١١:
از ابتدای راه‌اندازی اینترنت با کودکان شرط کنید که در ساعات معین و به مقدار معین و تحت نظارت شما حق استفاده از این فضای مجازی را دارند. گاه دیده می‌شود والدین به سبب مشغله زیاد به طور ناخواسته کودک را به‌سوی فضای مجازی می‌برند و از کم‌وکیف فعالیت‌های کودک اطلاعی ندارد.

قانون ١٢:
برای هر کدام از اعضاء خانواده یک کد ورودی بگذارید.

قانون ١٣:
کامپیوتر را در فضایی مشترک مثل اتاق نشیمن خانواده نگه‌داری کنید.

قانون ١۴:
هیچ برنامه امنیتی و محافظتی نمی‌تواند جای شما والدین عزیز را بگیرد.

1. اثرات کوتاه‌مدت:

 اختلال در احساس امنیت کودک، بروز اضطراب و ترس شدید از مکان‌ها یا موقعیت‌های مشابه.
 تغییر ناگهانی رفتار مانند پرخاشگری، منزوی شدن یا شب‌ادراری.
 تداخل در روند یادگیری و کاهش تمرکز بر روی درس و تکالیف.

۲. اثرات بلند‌مدت:

 عادی‌سازی خشونت و باور به این که خشونت راه حلی قابل قبول است.
 ایجاد بی‌حسی عاطفی و کاهش همدلی نسبت به دیگران.
 افزایش خطر ابتلا به اختلالات اضطرابی یا افسردگی در نوجوانی.
 شکل‌گیری الگوهای رفتاری پرخطر و تقلید از اعضای خشونت‌دیده.
 آسیب به تصور ذهنی کودک از جهان به عنوان یک مکان ناامن و ترسناک.

اقدامات لازم:
نظارت فعال و گفت‌وگوی مداوم تنها راه پیشگیری و کاهش این آسیب‌هاست.

امروزه کودکان و نوجوانان زمان زیادی را با رسانه‌های دیجیتال، بازی‌های رایانه‌ای و اینترنت سپری می‌کنند؛ حتی بیشتر از ساعت کاری یک بزرگ‌سال! اما آیا ما به عنوان والدین، به طور جدی بر محتوایی که مصرف می‌کنند و زمانی که صرف آن می‌شود نظارت داریم؟

 رسانه‌ها و فضای مجازی امروزه به والدین دیگر تبدیل شده‌ اند؛ والدینی که ارزش‌هایشان اغلب با ارزش‌های خانوادگی در تضاد است. آن‌ها ظاهر را بر باطن ترجیح می‌دهند، مصرف‌گرایی را ترویج می‌کنند و روابط سطحی را جایگزین صمیمیت واقعی می‌کنند. اگر ما در نقش والدین اصلی فعال نباشیم، این والدین دیگر هستند که ذهن و قلب فرزندان‌مان را شکل می‌دهند.

 راهکارهایی برای مدیریت هوشمندانه رسانه متخصصان توصیه می‌کنند:
1️⃣ تلویزیون و رایانه را از اتاق خواب فرزندان خارج کنید.
2️⃣ در زمان‌های خانوادگی مانند غذا خوردن، صفحه‌ها را خاموش نگه دارید.
3️⃣ برای زمان استفاده از رسانه در روزهای مدرسه و تعطیل محدودیت تعیین کنید.
4️⃣ در مورد محتوای برنامه‌ها، بازی‌ها و شبکه‌های اجتماعی با کودکان گفتگو کنید.

فقط محدودیت کافی نیست؛ باید دلیل این محدودیت‌ها را برای فرزندان توضیح داد و با آن‌ها همراه شد. گفتگوی مستمر در مورد محتوای رسانه‌ای، آهنگ‌ها، پیامک‌ها و شبکه‌های اجتماعی کمک می‌کند تا کودکان نگاهی نقادانه و هوشمندانه به محتوای مصرفی خود پیدا کنند.

️ در قدم اول باید حرف‌هایی مثل شيطان‌پرستانه بودن یا ارتباط با اجنه را کنار گذاشت، این‌ها ما را به چیزهایی ارجاع میدهد که نه شناختی ازش آن داریم و نه امکان شناخت. کسانی که این حرف‌ها را می‌زنند اگر شیاد و کلاهبردار نباشند هدفشان این است که مخاطب را به ترس و انفعال بکشانند تا به حرفشان گوش کند.

لبوبو و کرومی به تازگی جای خود را در بازار پیدا کرده‌اند اما ماجرای شياطين دوست‌داشتنی چیز جدیدی نیست.
قبل از اینها مالیفیسنت، کروئلا، دراکولا و… شخصیت‌های اهریمنی بودند که در فیلم و انیمیشن‌ها دوست‌داشتنی جلوه داده شدند اما اثر تربیتی این اتفاق روی بچه‌ها چیست؟

ایجاد ارتباط ذهنی با موجود شیطانی دو میل را ایجاد یا تقویت می‌کند.
۱. میل به متمایز بودن، عصیان و سرکشی که تا حدی در دوره نوجوانی طبیعی است.
۲. ایجاد این ذهنیت که اگر شیطان آنقدرها بد نیست و می‌شود با او دوست شد یا چیزهایی که به آن امر می‌کند (دورغ، شرارت و…) هم چندان بد نباشد.

چیزی که باید توجه داشته باشیم این است که این اثرها قطعی و فوری نیستند، بلکه اغلب (استثنا هم وجود دارد) درازمدت و نسبی هستند. یعنی «کرومی» یک شخصیت از میان صدها شخصیت کارتونی مورد علاقه کودکان است و اثرش هم به همین مقدار است. بنابراین در برخورد با آن نباید گرفتار افراط و تفریط شد. اینکه خانواده و مدرسه مخالف استفاده از وسایلی با این طرح‌ها باشد از نظر تربیتی درست و موجه است اما جایی برای نگرانی زیاد یا برخورد تند وجود ندارد.

در یک جمله: دیدن انیمیشن کرومی یا علاقه به خریدن عروسک لبوبو خط قرمز تربیتی نیست اما علاقه‌ بیش از حد به این شخصیت‌ها باید والدین و مربیان را برای ایجاد جایگزین درست تربیتی هوشیار کند.