رشد روزافزون ابزارهای ارتباطی و قابلیت های جدیدی که این ابزارها با خود همراه دارند ابعاد سواد رسانه‌ای را گسترده‌تر و در عین حال پیچیده‌تر ساخته است به‌نحوی‌که فردی را می‌توان در زمینه رسانه باسواد تلقی کرد که نسبت به همه این ابزارها و آشنایی با کاربردهای آن توانمندی و مهارت لازم را داشته باشد.

 جهان امروز جهانی است که رسانه‌ها بیش از هر چیز دیگری به ذهنیت‌ها و افکار مردم شکل می‌دهند. در چنین جهانی که رسانه‌ها به‌عنوان بازیگران اصلی نقش ایفا می‌کنند و به‌عنوان ابزاری در اختیار همه مردم قرار گرفته‌اند، سواد رسانه که آشنایی با رسانه‌ها و نگاه انتقادی به آنهاست، اهمیت مضاعفی پیدا می‌کند. امروزه کسانی باسواد هستند که از نظر شناخت و کاربرد رایانه، اینترنت و دیگر فناوری‌های نوین ارتباطی و اطلاعاتی توانمند باشند. «اهمیت روزافزون سواد رسانه‌ای آن قدر است که یونسکو در اقدامات خود برای بسط سوادآموزی تنها به روش‌های سنتی سوادآموزی اکتفا نکرده است و از ضرورت توجه به سواد دیجیتالی، سواد رایانه‌ای، سواد اطلاعاتی و سواد آی.سی.تی سخن به میان آورده است.»

 در حقیقت می‌توان ادعا کرد که سواد رسانه‌ای مجموعه‌ای از توانمندی‌های رسانه‌ای و ابزاری است که فراگیری همه آنها در کنار نگاه انتقادی به رسانه‌ها فرد را در برابر رسانه در موضعی فعال قرار می‌دهد که می‌تواند بهترین بهره‌مندی را از رسانه‌ها داشته باشد. همچنین رشد روزافزون ابزارهای ارتباطی و قابلیت های جدیدی که این ابزارها با خود همراه دارند ابعاد سواد رسانه‌ای را گسترده‌تر و در عین حال پیچیده‌تر ساخته است به‌نحوی‌که فردی را می‌توان در زمینه رسانه باسواد تلقی کرد که نسبت به همه این ابزارها و آشنایی با کاربردهای آن توانمندی و مهارت لازم را داشته باشد. در ادامه به برخی از ابعاد سواد رسانه‌ای اشاره خواهیم کرد.

ابعاد سواد رسانه‌ای

بعضی نویسندگان معتقدند سواد رسانه‌ای دارای چهار بعد اساسی است: آگاهی، تجزیه و تحلیل، ارزیابی و تولید

آگاهی: گام اول در انجام هر کاری آشنایی با آن و آگاهی از آن کار است. سواد رسانه‌ای نیز از این قاعده مستثنا نیست. منظور از آگاهی این است که سوادآموز رسانه‌ای با واژگان، اصطلاحات و مفاهیم مرتبط با هر کدام از رسانه‌ها آشنا باشد و به‌علاوه از فرآیند تولید پیام از جانب تولیدکنندگان پیام آگاه باشد.

تجزیه و تحلیل: می توان گفت تجزیه و تحلیل روح حاکم بر سواد رسانه‌ای است. یک فرد باید بتواند با استفاده از قدرت تجزیه و تحلیل خود پیام‌های رسانه‌ای را بررسی کند. این امر مستلزم آن است که فرد با برخی دیگر از ابعاد رسانه نیز آشنا باشد. سوادآموز رسانه‌ای باید با فنون مورد استفاده برای ساخت پیام‌های رسانه‌ای آشنایی داشته و بتواند درباره پیام‌های رسانه‌ای سوال بپرسد؛ و بعلاوه باید با آثار پیام‌های رسانه‌ای بر گیرندگان و مخاطبان آشنا باشد. در واقع او باید در برخورد با رسانه و پیام های آن، اندیشه انتقادی داشته باشد.

ارزیابی: سوادآموز رسانه‌ای باید با مسائل زیباشناختی پیام‌های رسانه‌ای آشنا باشد. سواد بصری و تصویری این امکان را برای افراد فراهم می‌سازد تا تصاویر رسانه‌ای را ارزیابی کنند و نسبت به آن آگاهی کسب کنند. افراد باید بتوانند میان استفاده از رسانه‌ها برای اهداف شخصی و استفاده از انها به‌ منظور اهداف آموزشی تمایز قائل شوند.

تولید: سوادآموز رسانه‌ای باید تشخیص دهد که پیام‌ها چگونه برای عرضه به مخاطب بسته‌بندی شده اند. یعنی باید بداند که یک پیام چه فرایندی را طی می‌کند تا به دست مخاطب برسد. همچنین آنها باید معیارهایی برای ارزیابی کیفیت محصولات رسانه‌ای و همچنین ارزیابی تولیدات نهایی در رسانه‌ها در اختیار داشته باشند.

ویژگی‌های سواد رسانه‌ای

بی تردید به سبب ویژگی‌های خاصی که دنیای رسانه‌ای جدید دارد، سواد رسانه‌ای می تواند بر نحوه برخورد صحیح رسانه ای موثر باشد. ویژگی‌های سواد رسانه ای که در ادامه به آنها اشاره می‌شود از نظر جیمز پاتر یکی از نظریه پردازان این حوزه مورد توجه بوده است:

1. سواد رسانه‌ای یک فرآیند است نه هدف خاص. این ویژگی به این معناست که برای به دست آوردن سواد رسانه‌ای باید در طول زمان و طی فرآیند مشخصی اقدام صورت پذیرد. سواد رسانه‌ای اینگونه نیست که یکباره و برای همیشه به دست آید بلکه می‌تواند در طول فرآیندی هدفمند ادامه یابد و تقویت شود. بنابراین سواد رسانه‌ای مهارتی است که ما وجود آن را مفروض می‌گیریم اما نظیر همه مهارت‌ها شایان بهبود و توسعه خواهد بود.

2. سواد رسانه‌ای چندبعدی است. همانگونه که اشاره شد، مجموعه‌ای از توانمندی‌ها در کنار هم هستند که فرد را در برخورد با رسانه‌ها، باسواد می‌سازد. سواد رسانه‌ای همزمان شامل ابعاد شناختی، عاطفی، اخلاقی و زیبا شناختی است. با شناخت کامل از این ابعاد می‌توان ادعا کرد که یک فرد در زمینه رسانه‌ها آگاهی لازم را کسب کرده است.

3. هدف سواد رسانه‌ای کنترل بیشتر بر تفاسیری است که ما از پیام‌های رسانه‌ای ارائه می‌دهیم. هدف از سواد رسانه‌ای صرفاً در باسواد شدن خلاصه نمی‌شود. سواد رسانه‌ای به‌ویژه سواد اینترنتی قصد دارد تا مشارکت افراد در دنیای مجازی را بهتر و مفیدتر سازد. این امر زمانی محقق می‌شود که تفسیر و تحلیل مخاطبان از رسانه‌ها تحلیلی منفعل و از روی تأثیرپذیری آنی نباشد.

برخی معتقدند سواد رسانه‌ای تنها این نیست که ما با نحوه تولید و خلق برنامه‌ها و معانی توسط رسانه‌ها آشنا باشیم. سوادآموز رسانه‌ای باید با دیدی انتقادی پیام‌های رسانه‌ای را مورد توجه قرار دهد. درواقع، هدف نهایی سواد رسانه‌ای تنها کسب یک آگاهی و فهم بهتر از رسانه‌ها نیست؛ بلکه هدف، استقلال انتقادی است. با توجه به این مسائل می‌توان سواد رسانه‌ای را به‌منزله فرایند رهایی‌بخش و تواناساز که در آن کوشش می‌شود تا مردم از سلطه برخی اعمال رسانه‌ای رها شوند، تحلیل کرد. بنابراین، آموزگاران سواد رسانه‌ای باید با تکیه بر دیدگاه‌های رهایی‌بخش، مخاطبان فعال ایجاد کنند که این مخاطبان قادر به تشخیص مواضع ایدئولوژیکی رسانه‌های متفاوت باشند.

رژیم مصرف رسانه برای ما تعیین می‌کند که کدام مواد برای ما مضر و کدام مواد مفید هستند و به چه میزان باید از محتوای رسانه‌ای استفاده کرد تا هم نیاز ما برطرف شود هم سلامت رفتاری ما به خطر نیفتد.

 یکی از مهمترین نکات در زندگی فردی و سبک رفتاری، سلامت است. سلامت هم در امور جسمانی و فیزیکی بدن و هم در مسائل روانی و رفتاری لازم است. “سلامت رفتاری” در فضای رسانه‌ای، یکی از موارد مهمی است که بین اندیشمندان حوزه ارتباطات، جامعه شناسی و روان شناسی مورد تاکید قرار است. سواد رسانه‌ای نیز نوعی سلامت رفتاری را به مخاطبین رسانه‌ها در مواجهه با آنها می‌آموزد. باید گفت “رژیم مصرف رسانه‌ای” مهمترین عامل و ابتدایی‌ترین عامل برای بهره‌بردن صحیح از رسانه و همچنین سلامت رفتاری است. اندیشمندان علوم ارتباطی برای سواد رسانه‌ای چهار مرحله مهم برمی‌شمرند:

1. رژیم مصرف رسانه‌ای

2. استفاده از تفکر انتقادی

3. تجزیه و تحلیل سیاسی و اجتماعی

4. تولید رسانه‌ای

گام اول در سواد رسانه‌ای اتخاذ رژیم مصرف رسانه‌ای است. رژیم واژه‌ای آشنا برای متخصصین علوم تغذیه است. دلیل استفاده از این واژه در این حوزه رسانه چیست؟ برای روشن شدن مفهوم رژیم مصرف رسانه‌ای، این تعبیر را در علوم تغذیه‌ای مرور می‌کنیم.

رژیم مصرف رسانه‌ای

بدن انسان به‌طور طبیعی برای ادامه حیات خود به مواد خوراکی احتیاج دارد. امروزه اطلاعات نیز یکی از نیازهای مصرفی انسان است. اطلاعاتی که “انسان عصر اطلاعات” در طول روز دریافت می‌کند، برابر با همه اطلاعاتی است که یک انسان قرن هجدهمی در طول عمر خود دریافت می‌کرد. آیا انسان به این حجم انبوه اطلاعات احتیاج دارد؟ مصرف بیش از اندازه اطلاعات مانند آن است که فردی هر چیزی در سفره هست را مصرف کند. اطلاعات بیش از اندازه نیز مانند پرخوری می‌تواند آسیب‌هایی داشته باشد، از جمله آنکه فرد را سطحی می‌کند و او را با استرس‌های بی‌اندازه روبه‌رو می‌سازد. اما راه‌حل این مواجهه چیست؟ این جاست که نیاز است یک رژیم مصرف رسانه‌ای داشته باشیم.

اما در رژیم مصرف رسانه‌ای باید دو نکته را در نظر گرفت:

1. استفاده مناسب: رژیم را نباید با استفاده‌نکردن و ممنوعیت اشتباه گرفت. رژیم مصرف تلاش دارد تا نیازهای فرد را به‌طور مناسب و اندازه برطرف سازد. پس رژیم، به معنای استفاده صحیح است نه ممنوعیت. لازم نیست انسان در هر کانالی عضو شود و در مقابل این هم صحیح نیست که همه چیز را بایکوت کرد.

2. مواد مضر: برخی محتواهای رسانه‌ای وجود دارد که برای افراد مضر هستند و استفاده از آنها تبعات منفی‌ای برای سلامت رفتاری آنها دارد. مثلا در فضای مجازی محتوای پورنوگرافی از این نوع است.

محتوا، غذای ماست!

محتوای رسانه‌ای مانند مواد غذایی برای مخاطب است و نیاز او را برطرف می‌سازد. انسان نیاز به اطلاعات دارد اما فضای مجازی به‌قدری وسیع و حجم تولید محتوا در آن آنقدر زیاد است که بیشترین زمینه را برای برهم‌خوردن سلامت رفتاری کاربران فراهم کرده است. پس افراد برای بهره‌بردن صحیح از رسانه‌ (که همان سلامتی در رفتار است) باید آگاهی خود را از مواد غذایی رسانه (که همان محتواست) بالا برند و بعد از آن، از رسانه استفاده کنند. پس یکبار دیگر با هم رژیم مصرف رسانه‌ای را تعریف می‌کنیم:

رژیم مصرف رسانه‌ای برای هرکسی تعیین می‌کند که کدام مواد برای او مضر و کدام مواد مفید هستند و به چه میزان باید از محتوای رسانه‌ای استفاده کرد تا هم نیاز کاربران برطرف شود و هم سلامت رفتاری آنها در معرض خطر قرار نگیرد.

چگونه رژیم بگیریم؟

الف) ساعت مشخصی را صرف فضای مجازی کنید: برخی از ما عادت کرده‌ایم در هر جایی به اینترنت وصل باشیم. هم اینترنت گوشی‌مان فعال است هم محل کارمان اینترنت دارد و هم در خانه، آنلاین هستیم. ضروری نیست که 24ساعته برخط باشیم. هر کس باید نیاز خود را تعیین کند و براساس آن، زمان مشخصی را صرف فضای مجازی کند.

ب) به فضاهای مورد نیاز وارد شوید: عادت کرده‌ایم در همه شبکه های اجتماعی عضو شویم و صفحات مختلف و متنوعی را دنبال کنیم! برای مثال در چند کانال خبری عضو هستیم؛ این در حالی است که بسیاری از آنها خبرهای یکسانی را منتشر می‌کنند. کانال‌هایی را انتخاب کنید که به آنها احتیاج دارید. نیاز خبری، نیاز همه انسان‌ها است؛ اما اگر این نیاز با عضویت در یک کانال برطرف می‌شود، عضو‌یت در کانال دوم اسراف در انرژی و زمان شما است.

ج) همه چیز را نخوانید:  لازم نیست به همه پیام‌ها و مطالبی که به اشتراک گذاشته می‌شود، توجه کنید. اگر بخواهید همه پیام‌ها را بخوانید، زمان بسیار زیادی از شما گرفته می‌شود. اگر وارد یک سایت یا خبرگزاری می‌شوید، به حوزه‌ای که در آن نیاز خبری دارید، وارد شوید. با مطالعه تمام مطالب سایت، که عموم آنها تاثیر مثبتی بر داده های شما نمی گذارند، وقت خود را هدر ندهید.

د) به خانواده برگردیم: چه بسیار بی‌توجهی‌هایی که به خانواده صورت گرفته است فقط برای اینکه سرمان در گوشی‌هایمان بوده است. باید ساعات مشخصی از روز را صرف خانواده کنیم. گوشی تلفن همراه را کنار بگذارید و با خانواده صحبت کنید. امروزه زمان زیادی از وقتمان را صرف گفتگو با افراد مجازی می‌کنیم و افراد حقیقی زندگی خود را فراموش می‌کنیم.

ه) دروازه‌بانی کنیم: دروازه‌بان مراقب است هر کسی از دروازه شهر عبور نکند. درواقع، کار دروازه‌بان گزینشگری است. نقش اصلی ما در فضای مجازی نیز همین است. اصلا ویژگی فضای مجازی اینست که انسان در آن گزینشگر و انتخابگر است. برخی از ما در برابر فضای مجازی کاملا منفعل هستیم. رژیم مصرف این مسئله را می‌طلبد که فرد دست به انتخاب بزند و چیزهایی را انتخاب کند و طبعا برخی چیزهای دیگر را واپس زند.

و) به فکر جایگزین باشیم: شاید این بهترین راه باشد! همه چیز ما در فضای مجازی وارد شده است. اما این تصور که برای برطرف‌کردن نیازهایمان حتما باید به اینترنت وصل شویم، غلط است. رسانه‌های متعددی در اطراف ما است و هر کدام از آنها کارکرد خاص خود را دارد. باید با شناخت از کارکرد هرکدام از این رسانه‌ها، به آنها مراجعه کنیم. مثلا بیایید از همین امروز تصمیم بگیریم نصف یک‌دهم زمانی را که صرف پرسه‌زنی در فضای مجازی می‌کنیم، کتاب بخوانیم!

یک تصور غلط

کسی فعال‌تر است که بیشتر مطلب بگذارد و بیشتر آنلاین باشد! در گروه‌هایی که عضو هستیم فعال‌بودن همین معنی را دارد! درحالیکه چنین فردی کاملا مقهور فضای مجازی شده است. انسان باید از انفعال در برابر رسانه و فضای مجازی خارج شود و نشان دهد که او بر اینترنت غلبه دارد. راه اول برای فعال‌شدن در فضای مجازی صرف همه وقت در آن نیست بلکه فعال کسی است که برای استفاده از فضای مجازی برنامه داشته باشد.

رسانه یا Media در لغت به معنی رساندن است و به آن دسته از وسایلی گفته می‌شود که انتقال‌دهنده فرهنگ‌ها و افکار عده‌ای باشد.

رسانه از تمدن‌های جدید بوجود آمده‌ و مورد توجه است. اکنون آنچه که مصداق این تعریف است وسایلی همانند: روزنامه‌ها، مجلات، رادیو، تلویزیون، ماهواره، اینترنت، CDها، ویدئو و… می‌باشد.

رسانه در نوع آموزشی آن ﺑﻪ ﻛﻠﯿــﻪ اﻣﻜﺎﻧﺎﺗﯽ گفته ﻣﯽ‌ﺷــﻮد ﻛﻪ ﻣﯽ‌ﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺷﺮاﯾﻄﯽ را در ﻣﺤﯿﻂ آﻣﻮزﺷﯽ ﺑﻮﺟﻮد آورﻧﺪ ﻛﻪ ﺗﺤﺖ آن ﺷﺮاﯾﻂ، ﻓﺮاﮔﯿﺮان، اﻃﻼﻋﺎت، رﻓﺘﺎر و مهارت‌های ﺟﺪﯾﺪی را ﺑﺎ درک ﻛﺎﻣﻞ ﺑﺪﺳﺖ آورند.

تاریخچه رسانه‌های عمومی

در حدود ۱۶۰ سال قبل با منتشر شدن کاغذ اخبار به مدیریت میرزای شیرازی، ایران وارد جهان رسانه‌ای شد و این در حالی است که در غرب این تاریخ به ۴۰۰ سال پیش برمی‌گردد.

ﺧﺼﻮﺻﯿﺎت ﯾﮏ رﺳﺎﻧﻪ:

رسانه‌ها بستر و مجاری طبیعی تهیه و توزیع اطلاعات در جامعه برای شهروندان هستند و موجب می‌شوند که نیروهای اجتماعی ضمن وقوف و آگاهی به حقوق خویش، سهم خود را از قدرت طلب نمایند.

نگاهی اجمالی به تلاش‌های در حال انجام در حوزه رسانه‌های منطقه‌ای و جهانی، این واقعیت تلخ را آشکار می‌سازد که تقریباً تمامی رسانه‌های مسلط جهان اعم از مکتوب، صوتی و تصویری عملاً به ابزاری برای استکبار جهانی تبدیل گردیده اند؛ در جهت ترسیم سیاست‌های بین‌المللی و منطقه‌ای و ترویج فرهنگ غربی و لیبرالیسم سکولاریسم و نفی تنوع فرهنگی و تشویق به تمرد از اصول و ارزش‌های اسلامی و ملی.

پیدایش انواع رسانه‌های نوین، شیوه اطلاع رسانی را دگرگون کرده است. به طوری که رسانه در میان رویداد و مردم، مسیری مجازی ایجاد کرده و در مدل‌های رسمی، نیمه رسمی یا غیر رسمی که بر خبرگزاری‌ها و سایت‌های رسمی، وبلاگ‌ها و سایت‌های نسبتا معتبر دلالت دارد، ساز و کار خاصی برای امر اطلاع رسانی و اطلاع‌یابی تعریف کرده است. پیدایش و توسعه رسانه‌های غیر رسمی یا نیمه رسمی جهانی با عنوان وبلاگ نیز که روزانه بر تعداد آن ها افزوده می‌شود، تاثیر بسزایی بر امر اطلاع رسانی در مدل‌های جدید با محوریت کاربر دارد. این مسئله حجم محتوای تولید شده را در جهان تا حد زیادی افزایش می‌دهد، از سویی دیگر میزان مشارکت اجتماعی کاربران را بیشتر کرده و به موازات آن آگاهی روزآمد کاربران را نیز ارتقاء می‌بخشد. در نتیجه ورود به عصر جامعه اطلاعاتی و تولد و گسترش رسانه‌های الکترونیکی و اینترنتی، مرز میان رویداد و مردم را باریک‌تر از قبل معرفی کرده است.

اﻫﻤﯿﺖﮐﺎرﺑﺮد رﺳﺎﻧﻪ‌ﻫﺎ:

ﺷﻜﻞ‌دﻫﯽﺗﺠﺎرب ﯾﺎدﮔﯿﺮی دﺳﺖ اول و ﯾﺎ ﻧﺰدﯾﻚ ﺑﻪ آن

اﯾﺠﺎد اﻧﮕﯿﺰه ﯾﺎدﮔﯿﺮی و ﻛﻤﻚ ﺑﻪ ﺗﺪاوم آن

ﺻﺮﻓﻪ ﺟﻮﯾﯽ در زﻣﺎن آﻣﻮزش

ارﺗﺒﺎط آﺳﺎن‌ﺗﺮ و ﺗﻔﻬﯿﻢ ﺑﻬﺘﺮ

ﺷﻜﻞ‌دﻫﯽ ﯾﺎدﮔﯿﺮی ﺳﺮﯾﻊ‌ﺗﺮ ، ﻋﻤﯿﻖ‌ﺗﺮ و ﭘﺎﯾﺪارﺗﺮ

ﺷﻜﻞ‌دﻫﯽ ﺗﺠﺎرب ﯾﺎدﮔﯿﺮی ﻧﺎﻣﻤﻜﻦ

کارکرد‌های رسانه‌ها:

در دوره گذار از جامعه سنتی به جامعه جدید، آنچه بیش از همه حائز اهمیت است چگونگی رشد رسانه‌ها است.

ویژگی اصلی رسانه‌ها، همه جا بودن آن‌هاست. رسانه‌ها امری فراگیرند؛ آنها می‌توانند یک کلاس بی‌دیوار با میلیاردها مستمع تشکیل دهند. رسانه‌ها وظیفه حراست از محیط را به عهده دارند؛ آنها باید همبستگی کلی را بین اجزاء جامعه در پاسخ به نیازهای محیطی ایجاد کنند و مسئولیت انتقال میراث اجتماعی از نسلی به نسل دیگر را به عهده دارند.

« استوارت هال» جامعه را به صورت مدار بسته‌ای تعریف می‌کند که رسانه‌های جمعی به عنوان شاهراه در فرآیند هویت بخشی در جامعه نقش پیدا می‌کنند. رسانه‌ها، هم حرکت و پویائی و سر زندگی را تقویت و تولید می‌کنند و هم رخوت و تنبلی و سستی را. از یک سو احساس‌های عاطفی، محبت و صداقت را برمی‌انگیزند و از سوی دیگر احساس زشتی، دشمنی، بی‌اعتمادی، دروغ و خشونت را زنده می‌کنند. این کارکرد به طور طبیعی موجب پیدایش تضاد درونی-رفتاری در مقیاس فردی و اجتماعی می‌شود.

وظایف خبری و آموزشی نیز یکی دیگر از کارکردهای رسانه‌هاست. مثلاً با دیدن فیلم‌های مربوط به زندگی جوانان امروز عقیده شخصی فرد نسبت به اخلاق و شرایط زندگی جوانان دگرگون می‌شود و حتی ممکن است در خود، گرایش به زندگی آشفته آنها را احساس کند.

رسانه‌ها در شرایط کنونی یکی از مهم‌ترین دستاوردهای پیشرفت بشری و یکی از با ارزشترین وسیله آگاهی رسانی همگانی هستند که پیوسته و با سرعت سر سام‌آوری به دلیل جایگاه و اهمیت کلیدی و طبق نیازمندی متقاضیان در حال گسترش و فراگیری‌اند. در اهمیت رسانه‌ها این نکته کفایت می‌کند که در پرتو آگاهی‌دهی آنها، موانع جغرافیایی و تا حدودی سیاسی و فرهنگی از میان برداشته شده و زمین با وسعت زیاد و میلیاردها نفر به وسیله رسانه‌ها با هم مرتبط شده‌اند و بسیار ساده می‌توانند از مناطقی دور دست معلومات و اطلاعات مورد نیاز خود را دست بیاورند.

ﺗﻮان آﻣﻮزﺷﯽ رﺳﺎﻧﻪ‌ﻫﺎ:

ﻣﺮدم ﺑﻪﺻﻮرت ارادی ﯾﺎ ﺑﺪون ﻗﺼﺪ، از ﻫﺮ رﺳﺎﻧﻪای ﻓﺮاﮔﯿﺮی دارﻧﺪ؛ ﻣﺸﺮوط ﺑﺮ آﻧﻜﻪ ﻣﺤﺘﻮای آﻧﻬﺎ ﺗﻮﺟﻪ اﯾﺸﺎن را ﺟﻠﺐ ﻛﻨﺪ. ﺗﻮان آﻣﻮزﺷﯽ ﻫﺮ رﺳﺎﻧﻪ ﺗﺎ ﺣﺪی ﺑﻪ ﻛﺎﻧﺎل ارﺗﺒﺎﻃ آن و ﺗﺎﺣﺪی ﺑﻪ ﻣﻮﺿﻮع، ﺷﻜﻞ و اﻫﺪاف آﻣﻮزﺷﯽ ﻣﻮرد اﻧﺘﻈﺎر ﺑﺴﺘﮕﯽ دارد.

انگیزه‌های مردم برای گذراندن وقت با ابزارهای رسانه چیست؟

۱-سرگرمی و تفریح

۲-آگاهی و دانستن از جهان هستی

۳-ارتباط اجتماعی

۴-هویت شخصی و تعریف خود

برخی پژوهش‌ها نشان داده‌اند که تلویزیون گسترده‌ترین و کم تخصصی‌ترین رسانه است، که می‌تواند این نیازهای چهارگانه را ارضا کند. رادیو نیز دارای همین کارکرد است. در مقابل کتاب به عنوان امری که در اصل به نیازهای هویت شخصی پاسخ می‌دهد، روزنامه‌ها به عنوان وسیله ارضای نیازهای اطلاعاتی، و سینما به عنوان وسیله‌ای برای ارضای نیاز سرگرمی عمل می‌کنند.

مهمترین رسانه‌ها:

مهمترین رسانه‌ها در عرصه‌های مختلف سیاسی، فرهنگی، اجتماعی و در راستای فرهنگ‌سازی و هدایت افکار عمومی و جهت‌دهی رویکرد سایر رسانه‌ها عبارتند از:

رسانه‌های شنیداری:رادیو، نوار شنیداری(حلقه‌ای، کاست، ‌سی‌دی)،‌ صفحه،‌ رادیو،‌ تلفن و کارت شنیداری. امروزه کمتر کسی است که به نقش رادیو در شکل‌دهی به افکار عمومی و تقابل رسانه‌ای میان کشورها و جمعیت‌های سیاسی واقف نباشد برخی صاحب نظران تا آنجا پیش رفته‌اند که یکی از دلایل فروپاشی بلوک شرق و شوروی سابق را فعالیت رادیو آزادی دانسته‌اند.

رادیو:

رادیو را می‌توان برحسب پخش و قدرت، طبقه‌بندی کرد. رادیو رسانه‌ای است صوتی که با استفاده از امواج به انتقال مطالب می‌پردازد. رادیو با تمام فایده‌هایش، که از جمله آن‌ها دسترسی همیشگی(حتی بدون برق) است، دارای نقایصی است، رادیو از نعمت تصویر بی‌بهره است و مسؤولان و مجریان رادیو باید تمام توان و نیروی هنری خود را صرف صدا کنند تا از این طریق فضا سازی مناسبی در ذهن شنونده ایجاد شود. شنونده اگر از موسیقی برنامه خوشش نیاید دیگر رادیو کارآیی خود را از دست می‌دهد. اما همین مسأله اگر در مورد تلویزیون به‌وجود آید با قطع صدا همه چیز را از دست نمی‌دهد، بلکه می‌توان کماکان از تصویر استفاده کرد و لذت برد.

رسانه‌های دیداری: تلویزیون و ماهواره، انواع تصاویر، کتاب‌ها، مجله‌ها، راهنماهای مطالعه، نمودارها، نقشه‌ها، پوسترها، کاریکاتورها، روزنامه‌ها، سینما و فیلم، اینترنت، منبر.

پس از عملیات های روز گذشته محور مقاومت در عراق، سوریه، لبنان، یمن و فلسطین کاربران توئیتر در حال انتشار هشتگی با نام #جبهه_واحد هستند.

این هشتگ پس از آن آغاز شد که حساب توئیتری حزب الله لبنان در واکنش به شلیک موشک از یمن، سوریه،لبنان و عراق هشتگ #جبهه_واحد را منتشر کرد.

در لایحه عفاف و حجاب تصاویر پروفایل کاربران هم رصد می‌شود.

در لایحه عفاف و حجاب که در مجلس تصویب شد، پلتفرم‌های کاربرمحور باید مانع انتشار محتوای بی‌حجابی یا بدپوششی شوند و محتوا‌های مذکور باید ظرف ۱۲ ساعت حذف شود.

طبق این قانون تصاویر پروفایل کاربران پلتفرم‌های داخلی نیز باید با رعایت حجاب باشد.

 مقام معظم رهبری در یکی از خطبه های نماز جمعه سال های پیش خود به یک ماجرای درس آموز اشاره کرده اند:

” شاعری به نام نجاشی، برای امیرالمؤمنین و علیه دشمنان آن حضرت، شعر گفته است.

روز ماه رمضان، از کوچه‌ای عبور میکرد؛ آدم بدی به وی گفت بیا امروز را در کنار ما باش.

گفت میخواهم به مسجد بروم و مثلاً قرآن و نماز بخوانم.

گفت روز ماه رمضان، کی به کی است؛ بیا با هم باشیم!

به زور این شاعر را کشاند! او هم بالاخره شاعر بود دیگر!

به خانه‌ی آن فرد رفت و در کنار بساط روزه‌خواری و شرب خمر نشست. او نمیخواست؛ اما مبتلا شد.

بعد هم همه فهمیدند که اینها شرب خمر کرده‌اند. امیرالمؤمنین گفت: باید حد خدا را بخورند؛

هشتاد تازیانه برای شرب خمر، ده یا بیست تازیانه هم اضافه برای این‌که روز ماه رمضان این کار را کردند!

نجاشی گفت: من شاعر و مدّاح حکومت شما هستم. با دشمنان شما این طور با ابزار زبان مبارزه کرده‌ام. میخواهی مرا

شلّاق بزنی!؟

در بیان امروز ما، آن حضرت شبیه این بیان را فرمودند که آن به جای خود محفوظ، خیلی هم عزیزی، خیلیهم خوبی، ارزش

هم داری؛ اما من حدّ خدا را تعطیل نمیکنم!

هر چه قوم و خویش هایش آمدند و اصرار کردند که اگر شما او را شلّاق بزنید، آبروی ما خواهد رفت و ما دیگر سربلند

نمیشویم،

حضرت فرمود نمیشود و من نمیتوانم حد خدا را جاری نکنم!

آن مرد را خواباندند و تازیانه زدند، او هم شبانه فرار کرد و رفت.

 گفت: حالا که در حکومت شما، با شاعر و هنرمند و روشنفکری مثل من، بلد نیستند که چگونه باید رفتار کنند، من هم

میروم آن جایی که مرا بشناسندم و قدرم را بدانند! او پیش معاویه رفت و گفت معاویه قدر ما را میداند!

حال در نظر بگیرید که در زمان ما برخی افراد با عبارت هایی نظیر «جذب حداکثری» توجیه می آورند که ما نباید کاری

کنیم که بازیگر، کارگردان، مجری، ورزشکار و یا حتی دانشمند ما را به سمت دشمن و یا خارج کشور هل دهیم!

قطعاً کسی دوست ندارد که هیچ فردی به دامان دشمن برود، اما نمی توان با تمسک به این توجیهات، جلوی

هنجارشکنی و اقدامات خلاف شرع و قانون آنها نایستاد؛ در اینصورت، ضمن اینکه آنها را نسبت به هنجارشکنی بیشتر،

جری می کنیم، علاوه برآن، اجازه می دهیم که جامعه را نیز به فساد و انحطاط بکشانند.

حکم خدا و قوانین کشور برای همه است. بالاترین مصلحت، اجرای حکم خدا و حفظ دستاوردهای انقلاب است.