ممکن است بر اساس فعالیت خود فرض کنید که کشور شما احتمالاً از نظر میانگین استفاده از رسانه‌های اجتماعی در بالاترین سطح قرار دارد، اما نتایج این نظرسنجی ممکن است شما را شگفت زده کند.
یک کاربر معمولی اینترنت تقریباً 2 ساعت و نیم در روز در شبکه‌های اجتماعی وقت می گذراند که به طور متوسط سهم ​​زنان 16 دقیقه بیشتر از مردان در روز است.
تیک تاک بالاترین میانگین زمان صرف شده برای هر کاربر را دارد، در حالی که یوتیوب بیشترین سهم کلی از کل زمان رسانه‌های اجتماعی را دارد.

برای اینکه از حضور روزانه ۴ تا ۶ ساعته نوجوانان و جوانان در فضای رسانه ای اعم از دیدن فیلم و سریال تا بازی های رایانه ای و چت کردن و حضور در شبکه های اجتماعی، ارزیابی دقیقی داشته باشیم و روش حل مساله و خط مشی گذاری درستی در سطح ۱.فرد و ۲.خانواده و ۳.جامعه، اتخاذ نمایبم، ده مورد از ردپاهای ذهنی شناختی رسانه در افراد را باهم مرور می کنیم.

۱.پایین آمدن سطح تمرکز و توجه ذهنی در اثر مصرف زیاد و متنوع رسانه و بنوعی بیش فعالی ذهنی در برابر حوادث و رویدادها و مسائل زندگی است که بقولی کثرت دریافت اطلاعات رسانه ای، فقرتوجه و تمرکز بدنبال خواهد داشت.

۲.رو به افول نهادن قدرت تفکر و تحلیل و پردازش مسائل بدلیل انباشت بی رویه و بدون دروازبانی اطلاعات که همان عادت به خام خوری اطلاعات می باشد که حاصلش نتیجه گیری های غلط با مقدمات هرجایی و همه جایی رسانه ای بدون دقت در منبع و فرهنگ و موقعیت خاص آن اطلاعات دریافتی است.

۳.خستگی و #فرسودگی_ذهنی و پایین آمدن تاب آوری مغز در برابر حوادث و رویدادهای روزمره که بنوعی ذهن عصبی و افسرده و عجول را منجر می شود که رفتارهای تکانشی خاصی هم بدنبال خواهد آورد.

۴.ساده سازی ذهن و پایین آمدن ضریب هوشی بدلیل مواجهه با رسانه بدون رژیم مصرف خاص که ندیدن ابعاد متعدد ماجرا در روش حل مساله یکی از نشانه های آن می باشد.

۵.شرطی شدن ذهن و عادت کردن به سرگرمی رسانه ای اطلاعاتی و درنتیجه ایستایی رشد و بلوغ فکری و نداشتن ایده های کلان برای اتفاقات بزرگ زندگی همچون مساله انتخاب رشته و شریک زندگی و شغل و …

۶.تنبلی ذهنی و فقدان خلاقیت و اعتیاد افراطی به محرک بیرونی جهت فعالیت و برنامه ریزی روزانه یا بلندمدت بدلیل عدم مدیریت مصرف رسانه ای

۷.تنزل ذوق معرفتی و درنتیجه افت شدید علمی شناختی بدلیل خاصیت هیجان زای رسانه ای و فاصله گرفتن از کتاب و درس و مطالعات مکتوب

۸.آسیب دیدن هوش بصری بدلیل انگاره سازی های اجاره ای و بدون مکث و تحلیل و همچنین انعکاس مستقیم تصاویر از طریق مانیتورها و سبقت گرفتن تخیلاتِ رسانه ساخته بر تاملات خودساخته در ذهن

۹.لاغرشدن تفکرانتقادی و بنوعی ضعیف شدن ذهن انسان در برابر جهان هستی بدلیل عادی شدن مصرف بدون فیلتر رسانه ای و در نتیجه پیدایش اخلاق محافظه کار در زندگی

۱۰. چالش خودآگاهی و نداشتن فرصت یا حوصله یا دغدغه برای خلوت فکری و مراقبه و محاسبه شخصیتی بدلیل مصرف حجم بالای رسانه ای که استقلال ذهنی و شخصیتی انسان را نیز زیر سوال برده و به یک موجود وابسته و هراسان از تنهایی و معتاد به تایید و حضور دیگران تبدیل می کند.

بستر سازی دنیای مجازی از قبیل اینترنت وشبکه های اجتماعی در عصر مدرنیته توسط غرب به قصد جنگ نرم وتهاجم به فرهنگ ملی واصیل ملت ها وانحراف نوجوانان،جوانان و خانواده یکی از آسیب هایی هست که این بستر برای ملت هاایجاد کرده است.

ابعاد آسیب های ناشی از فضای مجازی

▪️الف) آسیب های اجتماعی: یکی از مهمترین آسیب های ناشی از این فضا در رفتار افراد جامعه نمایشگری می شود،

▪️اختلال در روابط بین فردی اعضای جامعه واعضای نهاد هایی مثل خانواده هست که سبب اختلال در روابط بین فردی وشهروندی می‌شود. وافراد جامعه با نوعی سردر گمی ونا آرامی وعدم امنیت رو برو هستند.

▪️ب) آسیب های فرهنگی:
آنچه که در آسیب های فرهنگی ناشی از فضای مجازی بیش از همه خود نمایی می کند،تضعیف فرهنگ خودی وگرایش افراد جامعه به استفاده از فرهنگ بیگانه می باشد.

▪️ضعف ارزش های فرهنگ ملی وازبین رفتن هنجارهای مورد قبول جامعه؛ با گسترش محصولات
فرهنگ غربی ، ذائقه وعلاقه نسل جوان را تغییر داده وسبب هویت پذیری فرهنگ بیگانه گشته.

▪️ج) آسیب های روانی:
تحقیقات نشان داده است که افرادی که از فضای مجازی ( شبکه های اجتماعی) به مدت زیاد استفاده می کنند سبب آشفتگی روحی وروانی همچون افسردگی،
اختلال خلق، بحران هویت و شخصیت شده اند.

▪️یکی دیگراز آسیب های روانی ناشی از فضای مجازی اعتیاد مجازی است که در نهایت موجب اختلال در روابط بین فردی، شغلی، تحصیلی و خانوادگی می شود.

▪️یکی دیگر از معضلات اینترنت موجب ارتباطات نامتعارف می شود.
اینترنت به دلیل تسهیل ایجاد روابط دوستانه وعاشقانه، در زمینه های غیر اخلاقی بسیارمورد توجه قرار گرفته،تا جایی که اینترنت موجب سهولت خیانت در روابط زنا شویی وایجاد روابط نامشروع می شود.

انسان‌ها می‌توانند از هوش مصنوعی به‌منزله روشی برای جمع‌آوری و غربال کردن اطلاعات استفاده کنند، اما باید کنترل و تفکر نهایی را به انسان‌ واگذار کنند

براساس مطالعه‌‌ای جدید، انسان‌ها و فناوری‌های نوین می‌توانند باهم نوعی تفکر تازه ایجاد کنند.

براساس تحقیقات جدید، این نوع جدید از تفکر، خارج از مغز رخ می‌دهد، اما قابلیت‌های شناختی آن را افزایش می‌دهد.

این ایده بر پایه‌ مفهوم تفکر سیستم ۱ و سیستم ۲، مفهومی که در کتاب «تفکر، سریع و آهسته» (Thinking, Fast and Slow) دنیل کانمن به شهرت رسید، استوار است. براساس این نظریه، دو نوع تفکر وجود دارد: سیستم ۱ که سریع و احساسی است و سیستم ۲ که کندتر اما عمیق‌تر و با تامل بیشتر است.

فضای مجازی و رسانه‌های نوین به طور فزاینده ای بر ادراک و شناخت انسان ها تاثیر می گذارد و این تاثیر در ابعاد مختلفی قابل مشاهده است:

1. فیلتر حباب (Filter Bubble): الگوریتم های شبکه های اجتماعی و موتورهای جستجو، بر اساس فعالیت های گذشته کاربران، ذائقه سنجی، سو استفاده از اطلاعات جمع آوری شده افراد، محتوای مشابهی را به آنها نمایش می دهند. این امر منجر به ایجاد یک “حباب فیلتر” می شود که در آن کاربران فقط با اطلاعات و نظرات همسو با باورهای خود مواجه می شوند و در نتیجه، دیدگاه های مختلف و مخالف را نادیده می گیرند. این موضوع می تواند منجر به قطبی شدن افکار و تقویت تعصبات شود.

2. تأثیرگذاری بر خودپنداره (Self-Perception): شبکه های اجتماعی فضایی برای نمایش تصویری ایده‌آل از خود ایجاد می‌کنند. کاربران تمایل دارند بهترین جنبه‌های زندگی خود را به نمایش بگذارند و این امر می‌تواند منجر به مقایسه‌های ناسالم و احساس کمبود در دیگران شود. همچنین، تعاملات مجازی می‌تواند بر اعتماد به نفس و عزت نفس افراد تأثیر بگذارد.

3. اعتیاد به تأیید اجتماعی (Social Validation Addiction): پسندها، نظرات و دنبال‌کنندگان در شبکه‌های اجتماعی می‌توانند به یک عامل اعتیادآور تبدیل شوند. کاربران به دنبال تأیید و پذیرش از سوی دیگران هستند و این امر می‌تواند منجر به صرف زمان بیش از حد در شبکه‌های اجتماعی و نادیده گرفتن زندگی واقعی شود.

4. تحریف واقعیت (Reality Distortion): تصاویر و ویدیوهای ساختگی و ویرایش شده در فضای مجازی می‌توانند تصویری غیرواقعی از واقعیت ارائه دهند. این امر می‌تواند منجر به انتظارات غیرواقعی از زندگی و روابط شود و در نتیجه، احساس ناامیدی و سرخوردگی در افراد ایجاد کند.

5. گسترش اطلاعات نادرست (Misinformation): فضای مجازی می‌تواند به سرعت اطلاعات نادرست و شایعات را منتشر کند. این اطلاعات می‌تواند بر ادراک افراد از رویدادها و مسائل مختلف تأثیر بگذارد و منجر به تصمیم‌گیری‌های اشتباه شود.

6. کاهش تمرکز و توجه (Attention Span Reduction): پلتفرم‌های فضای مجازی با محتوای متنوع و سریع خود، تمرکز و توجه کاربران را کاهش می‌دهند. این امر می‌تواند منجر به مشکلات در یادگیری، حل مسئله و تعاملات اجتماعی در دنیای واقعی شود.

7. تأثیرگذاری بر احساسات و عواطف (Emotional Impact): محتوای فضای مجازی می‌تواند بر احساسات و عواطف کاربران تأثیر بگذارد. مثلا، مشاهده تصاویر و ویدیوهای خشن یا منفی می‌تواند منجر به اضطراب، افسردگی و سایر مشکلات روانی شود.

در نهایت، ادراک انسان ها در فضای مجازی به طور پیچیده ای تحت تاثیر عوامل مختلفی قرار می گیرد. ارتقا سواد رسانه ای و آگاهی از این تأثیرات و استفاده مسئولانه از فضای مجازی می‌تواند به افراد کمک کند تا از مزایای آن بهره‌مند شوند و از خطرات آن جلوگیری کنند.

قرار گرفتن مداوم در معرض اخبار منفی موجب می‌شود بینندگان و خوانندگان آن‌ خبرها احساس کنند خود در حال تجربه تروماهای دست‌دوم‌اند.

دانشمندان شواهدی یافته‌اند که ثابت می‌کند، مور مداوم اخبار منفی برای مغز شما زیان‌بار است. وقتی افسرده‌ایم، اغلب به دنبال اطلاعاتی می‌گردیم که می‌تواند احساس ما را تأیید کند؛ مرور اخبار منفی با همین ذهنیت عمل می‌کند.

اگر احساس منفی دارید، خواندن اخبار منفی فقط احساسات شما را تأیید می‌کند. بسیاری اوقات شما حتی آگاه نیستید که این کار را انجام می‌دهید، اما این کار به یک عادت تبدیل می‌شود.

به محض اینکه وقت آزاد دارید، گوشی‌تان را برمی‌دارید و شروع به چرخیدن [و پیدا کردن اخبار منفی] می‌کنید، بدون اینکه واقعا به این کار آگاه باشید.