هرکدام از ما در ارتباط مستقیم با افراد مختلف سعی داریم مبادی‌‌آداب باشیم و اصول اخلاقی را رعایت کنیم. مراقب شأن خود و دیگران هستیم، با کمال احترام با فرد مقابل صحبت می‌کنیم و تا آنجا که می‌توانیم از برخوردهای زشت و ناپسند دوری می‌گزینیم.

آیا به‌عنوان یک شهروند در فضای مجازی به این مسائل دقت می‌کنیم؟!

واقف هستیم رعایت ادب و اطاعت از قوانین اخلاقی، فضای حقیقی و مجازی نمی‌شناسد؟! در بررسی الزامات‌اخلاقی، بعد از موارد سهولت ارتباطات و ارتباط ناقص دو نکته دیگر هم قابل‌تأمل است :

دیده‌ شدن و هویت‌مجازی

به محض این‌که وارد فضای مجازی می‌شویم درصد دیده شدن ما توسط اشخاص مختلف بالا می‌رود و می‌توانیم حرف‌های خود را به افراد بسیاری منتقل کنیم. این روزنه‌ای نو و بسیار خوب برای هر کدام از ماست تا عقاید و اطلاعات خود را با دیگران به اشتراک بگذاریم ولی اگر حرف و رفتارمان با اخلاق انسانی و اسلامی هماهنگ نباشد به قطع پیامدهای ناگواری در پی خواهد داشت، پس بهتر است فریب این رخ‌نمایی مجازی را نخوریم و همچنان مطابق با اخلاق حسنه برخورد نماییم.

شاید مهم‌ترین عاملی که بی‌اخلاقی را در فضای مجازی رقم می‌زند و به هر کس جسارت آن را می‌بخشد، داشتن هویت مجازی و غیرواقعی‌ست.کاربران در شبکه‌های اجتماعی می‌توانند با شناسنامه حقیقی وارد شوند یا از هویتی جعلی استفاده کنند و همین قابلیتی ویژه برای فراموش کردن اخلاق است.

این سمّ مُهلک به گونه‌ای عمل می‌کند که پس از چند مرتبه بی‌اخلاقی، این عمل شنیع به مذاق فرد، خوش آمده و به آن عادت می‌کند؛ به مرور زمان از هویت اصلی خود جدا شده و به شکل همان هویت‌جعلی درمی‌آید تا بتواند با آن در جولانگاه مجازی هرگونه که می‌خواهد رفتار کند و کارهایی مطابق میل انجام دهد.

 اما مسئله به همین جا ختم نمی‌شود، این هویت جدید به فضای حقیقی زندگی شخص هم هجوم آورده، رعایت اخلاق برایش سخت و به دوگانگی شخصیتی دچار می‌گردد.

اشاعه محتوای خلاف عفت و اخلاق‌عمومی، تجاوز به حریم شخصی افراد، سوءاستفاده از عکس یا مطالب خصوصی، هتک حرمت، توهین و اهانت به دیگران، از موارد ضد اخلاقی به شمار می‌روند که متأسفانه در فضای مجازی رخ می‌دهد.

هر کدام از این جرایم پیگرد قانونی دارد و منجر به مجازات‌کیفری می‌گردد پس پایبندی به الزامات اخلاقی در فضای مجازي را جدی بگیرید!

در دنیای دور و بر ما، اتفاقات بد زیادی می‌افتد و واقعاً جای تامل دارد که دانستن این همه اطلاعات ناگوار، به چه کارمان می آید که باید از آنها آگاه بود!
این «اتفاقات بد» شامل جنایات، قحطی، گرسنگی، جنگ، خشونت، ناآرامی‌های سیاسی، بی‌عدالتی و.. است. از طرفی رسانه‌ها، فضای مجازی و شبکه های اجتماعی، تمایل سیری ناپذیری برای احساسی کردن اخبار خود داشته و صرف نظر از کم بودن احتمال وقوع، آنها را پررنگ می سازند و با هیجانی کردن داستان خبر، از هر موقعیتی در جهت جلب توجه مخاطبین، سودجویی و گاهاً ایجاد رعب و وحشت استفاده میکنند.

 سوال مهم این است که :
از بین هزاران هزار گزاره خبری که در یکماه گذشته خوانده یا شنیده‌اید، کدامیک از آنها توانسته است در تصمیم بهتر برای امور مهم و تاثیرگذار زندگی یا مثلا کسب ‌و کار بهترتان، نقش داشته باشد و دردی از شما دوا کند!

براستی اخبار با ذهن ما چه می کند؟
وقتی غذایی پرحجم و متضاد، سیستم گوارش انسان را بهم میریزد، این حجم هله‌هوله‌های خبری نیز ذهن و مغر آدمی را از هم گسیخته میکند!
بی تردید، شکل و محتوای هر خبری، بر سلامت روانی ما تاثیرگذار است. تاثیرات مستقیم بر روحیه ما و در نتیجه، تفکر و رفتار ما تغییر میکند.
تکرار روزانه اخبار، بویژه درباره موضوعات و وقایعی که امکان اثرگذاری از طرف فرد بر روی آن نیست، بالاخره او را منفعل میکند. این اخبار چنان فرد را تحت فشار می گذارد که در نهایت، دچار یک جهان‌بینی بدبینانه، بی‌احساس، نیشدار و جبری میشود!

    همراه با حالاتی چون:
▫️افزایش هیجانات کاذب
▫️قضاوت های سطحی و ناصحیح
▫️دوری از دنیای واقعی و انزواطلبی
▫️فاجعه سازی و بزرگنمایی از وقایع
▫️خلاصه‌خوانی و بی‌توجهی به مطالب عمیق و در نهایت «کم عمق شدن اندیشه‌ها»
▫️تاثیر پذیری افراطی از اطلاعات ارسالی از منبع خبر
▫️افزایش امکان ابتلا به برخی از مشکلات روانپزشکی چون: ترس،اضطراب،افسردگی و پرخاشگری
▫️تحریک مفرط مغز و ترشح مواد بیوشیمایی که در نهایت موجب تضعیف سیستم ایمنی بدن میشود.به عبارتی، بدن همیشه خود را در وضعیت استرس مزمن احساس میکند.

    چه باید کرد؟
▫️انتخاب آگاهانه خبر و پرهیز از دانلود هر بسته صوتی یا تصویری
▫️مدیریت زمان حضور در فضای مجازی
▫️توجه به فعالیت های هدفمند در دنیای واقعی (بویژه : فعالیتهای ورزشی، هنری و اجتماعی)

   بشدت مراقب اعتیاد خبری باشید.

«عنوان سازی» یکی از مهمترین و در عین حال موثرترین روش های رسانه ای برای تاثیر مشخص بر مخاطب است. با این روش رسانه می تواند به صورت هدفمند مفهوم موردنظر خود را در ذهن مخاطب ایجاد و ضمن تکرار، آن را در ذهن نهادینه سازد.

آنچه در این روش رخ می دهد هدف گیری ضمیرناخودآگاه مخاطب است. در عنوان سازی، رسانه با استفاده از کلماتی با مفاهیم نزدیک بهم اما متفاوت در معنا، وارد عمل می شود و مخاطب بدون در نظر گرفتن بار معنایی متفاوت واژه ها، تحت تاثیر آنها قرار می گیرد. در اختتامیه جشنواره فیلم فجر ابراهیم حاتمی کیا اشاره ای به این روش رسانه ای داشت و القای عناوینی مثل ارگان و … برای یک فیلم را استفاده از همین روش رسانه ای برای اثرگذاری بر ذهن مخاطب خواند.

به کلمات زیر دقت کنید و ببینید که به ظاهر همه آنها یک معنا دارند درحالی که در واقع بار معنایی و روانی هر کدام از کلمات با دیگری تفاوت دارد. همین عنوان سازی باعث می شود ما فردی را شهید اما بی بی سی کشته بخواند. همین روش باعث می شود ما برخی را منتقد اما رسانه هایی آنها را معترض بنامند. در ظاهر برای مخاطب هر دو اینها یکی است اما در عمل با یکدیگر فرق دارند.

✳️رزمنده ـ جنگجو ـ مبارز
✳️دولت ـ نظام ـ رژیم ـحکومت ــ حاکمیت
✳️واکنش ـ تلافي ـ دفاع
✳️عدم احراز صلاحیت ـ رد صلاحيت
✳️سانسورـ تحريف
✳️معترض ـ آشوبگر
✳️فرار ـ عقب نشيني
✳️اعتصاب ـ تحصن ـ تجمع ـ راهپیمایی ـ تظاهرات
✳️هلاکت ـ مرگ ـ وفات ـ شهادت
و……

واژه ها در اخبار، بی دلیل انتخاب نمی شوند. هر واژه بر روی مخاطب اثر خاص خود را دارد. حواسمان به واژه ها باشد.