دهگانه موثرسازی فعالیت های رسانه ای کشور

معصومه نصیری ـ دبیرکل باشگاه مدیریت رسانه و توسعه سواد رسانه ای یونسکو ایران

در عصر حاضر، رسانه خلق معنا می کند؛ رسانه می تواند ضمن زدایش معانی قبلی، با تولید معانی جدید، هویت زایی و هویت زدایی کرده و تحریف گونه خالق سبک های جدید زندگی باشد که این سبک ها، شیوه هایی گاها مغایر با فرهنگ جوامع را با خود به همراه دارند. بنابراین رسانه ها امروز نه تنها معنا می‌سازند، بلکه معنای پیشین را هدایت میکنند و حتی تغییر میدهند.

از سوی دیگر این ابزار تعیین کننده در هزاره سوم، می تواند با بن بست نمایی و ناامیدسازی افکار عمومی، ضمن کاهش عزت نفس ملی، منجر به عقبگرد جوامع نیز شده و بی حسی عمومی نسبت به آینده مطلوب را برای کشورها رقم بزند. احساسی که در صورت عدم مدیریت، می تواند منجر به کرختی جمعی، از کار افتادگی عصب های حسی جامعه و شکستن مقاومت ذهنی افکار عمومی شده و راه را برای غلبه و استحاله فرهنگی و سیاسی فراهم سازد. دقیقا در صورت توفیق چنین وضعیتی افکار عمومی خواسته یا ناخواسته علیه خود اقدام کرده و سیستم ایمنی کشور دچار خوددرگیری می شود.

برای مقابله و خنثی سازی با این کارکرد مهندسی شده رسانه ها، فعالان رسانه ای و مسوولان به این دهگانه توجه کنند:

1- روایت گر باشیم؛ باید نسبت به خنثی سازی نبردهای مختلف دشمن علیه افکار عمومی فعالیت به هنگام داشته باشیم. دیر، اشتباه و مخدوش روایت کردن، خطایی راهبردی است.

2- جامعه را واکسینه کنیم؛ تمام ارکان جامعه (مردم، مسوولان و رسانه ها) باید به سواد رسانه ای مجهز شوند. سواد رسانه ای را از پز و شعار به ضرورتی غیر قابل چشم پوشی تبدیل کنیم.

3- خبر بد دیگر نباید خبر خوب باشد!؛ خط خبری رسانه ها باید بر روی ارزش های خبری امیدآفرین متمرکز شود.

4- سرباز دشمن نباشیم؛ مسوولان مختلف خواسته یا ناخواسته با بی تدبیری رسانه ای، به خط عملیات روانی و شناختی دشمن یاری نرسانند. مسوولان باید بدانند پیام تنها آنچیزی نیست که ارسال می کنند، بلکه آنچیزی که از سوی مخاطب دریافت و فهم میشود نیز مهم است و لزوما آنچه ارسال میشود با آنچه دریافت شده یکی نیست. بی توجهی به فرامتن پاشنه آشیل مسوولان در عصر رسانه است.

5- سکوت جایز نیست؛ رسانه ها و فعالان فرهنگی گرفتار مارپیچ سکوت نشوند. گاهی اکثریت نمایی ما را دچار خطای راهبردی در تعیین استراتژی های رسانه ای می کند.

6- ضدجریان بسازیم؛ اگر ضد جریان نسازیم همواره درگیر جمع کردن حواشی تولید شده علیه خود هستیم. کمی کامل تر و فراتر از رخدادها باشیم.

7- تبیین گر باشیم؛ تبیین گر مطلع و مشرف به موضوع و دارای ادبیات اقناعی و خنثی کننده جریان رسانه ای دشمن باشیم. نقطه زنی موثر در تبیین، دارای اهمیت است.

8- سرگرم نشویم؛ درگیر امور سطحی، غیرموثرو غیرمهم نشویم. گاهی عملیات روانی دشمن با هدف مشغول سازی و حبس انرژی برای امور سطحی است.

9- هم افزا باشیم. اقدامات علیه دشمن اگر هم افزایی رسانه ای را با خود همراه نداشته باشد، به معنای بی اثری رفتار تلقی می شود.

10- درست تشخیص دهیم؛ نظام مسائل جامعه را درست تشخیص دهیم، نظام مسائل جامعه با مسائل جریانی متفاوت است. خطا در این بخش همراهی حداکثری افکار عمومی را با خود به همراه نخواهد داشت.

 14خرداد مقام معظم رهبری در مراسم ارتحال امام (ره) توصیه هایی خطاب به فعالان انقلابی داشتند که برای تحقق آنها نیاز به بازاندیشی در روش های فعلی و کشف و خلق روش های موثرتر با طول موج و فرکانس اثرگذاری بیشتر هستیم. برای توفیق در این عرصه رسانه ها و مسوولان نیازمند ترمیم سرمایه اجتماعی بوده و باید بدانند امروز حرکت از موضع «فعال» به سمت موضع «موفق» کارویژه ای است که غفلت از آن به معنای توقف در حالت خوشبیانه و عقبگرد در حال بدبینانه است.