در هر جامعه‌ای، خطوط گسستی مانند تفاوت‌های نژادی، قومی، مذهبی، سیاسی یا اقتصادی وجود دارد که می‌توان از آنها سوءاستفاده کرد.

عملیات روانی مدت‌هاست که از این شکاف‌ها بهره می‌برد، اما عصر دیجیتال این قابلیت را به‌طور چشمگیری تقویت کرده است.

پلتفرم‌های رسانه‌های اجتماعی، به‌واسطه ماهیت خود، افراد را تشویق می‌کنند تا با همفکران خود تعامل داشته باشند و در نتیجه، اتاق‌های پژواک ایجاد می‌کنند؛ فضایی که در آن باورهای موجود تقویت می‌شوند و نظرات مخالف اغلب نادیده گرفته یا مورد حمله قرار می‌گیرند.

این قطب‌بندی می‌تواند توسط بازیگران خارجی که به دنبال بی‌ثبات کردن یک جامعه هستند، مورد سوءاستفاده قرار گیرد.

با تزریق محتوای تحریک‌آمیز به این فضاهای آنلاین، بازیگران مخرب می‌توانند تنش‌های موجود را تشدید کنند.

‌‌‌‌

جنگ شناختی بر اساس استفاده از روش‌های اطلاعات نادرست و تبلیغات طراحی شده است تا گیرندگان اطلاعات را از نظر روانی فرسوده کند.

هدف جنگ شناختی، کاهش توانایی انسان در تولید دانش است.

این جنگ سرمایه انسانی را هدف قرار می‌دهد تا اعتماد، که پایه و اساس جوامع است، تضعیف شود.

این جنگ در واقع به دنبال نفوذ به هویت افراد است.

عملیات جنگ شناختی تلاش می‌کند سبکی سخت و متعصبانه از تفکر را در افراد ایجاد کند که باعث می‌شود آنها در برابر هرگونه استدلال، اطلاعات یا حتی واقعیت‌هایی که با ادراکات و باورهای خودشان در تضاد است، مقاومت کنند.

مهم ترین جنبه فضای مجازی کارکرد رسانه‌ای آن است؛ چرا که پیشرفت تکنولوژی امکان ارسال و دریافت همه اشکال داده‌های دیجیتال اعم از متن، صوت، تصویر، فیلم و… را در آن فراهم کرده است. 

بعد رسانه‌ای فضای مجازی از آن جهت اهمیت دارد که رسانه‌ها اغلب جایگاه بروز تحول در فرهنگ‌اند، چه به معنای «هنر و اشکال نمادین و چه در معنای مدها، خلق و خوها، شیوه‌های زندگی و هنجارها» درست است که فرهنگ فرد، رفتار، عملکرد، چگونگی پوشش و تمدن او را تعریف می‌کند ولی اگر پوشش شخصی در تقلید از دیگران تغییر کند تحت تاثیر قرار گرفتن فرهنگ بومی وی از فرهنگ بیگانه امری طبیعی خواهد بود.

در عصر مدرن جنگ، درگیری‌ها فراتر از میدان نبرد سنتی تکامل یافته‌اند.

با پیشرفت فناوری، ابزارهای جنگ به خرابکاری دیجیتال نیز گسترش یافته‌اند، شکلی از جنگ سایبری که با هدف اختلال، تخریب یا آسیب رساندن به زیرساخت‌های فناوری دشمن طراحی شده است.

در حالی که پیامدهای فیزیکی این اقدامات می‌تواند شدید باشد، تأثیرات روانی آن اغلب بسیار عمیق‌تر است و نه‌تنها بر نیروهای نظامی بلکه بر کل جمعیت غیرنظامی تأثیر می‌گذارد.

خرابکاری دیجیتال شکلی منحصر به فرد از جنگ روانی است که می‌تواند اعتماد را تضعیف کند، ترس ایجاد کند و ساختار اجتماعی دشمن را بدون نیاز به نبردهای متعارف تضعیف نماید.

جنگ جهانی سوم دیگر صرفاً تصوری از نبردهای سنتی با تانک‌ها و موشک‌ها نیست، بلکه اکنون شاهد #جنگ_ترکیبی هستیم که ابزارهای #شناختی، #رسانه‌ای و #شبکه‌های_اجتماعی در آن نقشی کلیدی ایفا می‌کنند.
این جنگ به جای تسخیر خاک، ذهن‌ها را هدف قرار داده و با استفاده از روایتگری و اطلاعات گمراه‌کننده، جوامع را تحت تأثیر قرار می‌دهد.
شبکه‌های اجتماعی به عرصه اصلی این نبرد تبدیل شده‌اند. این فضاها نه تنها به انتشار اطلاعات، بلکه به خلق و مدیریت #روایت‌ها می‌پردازند.

در این جنگ، هر کاربر یک سرباز بالقوه است و هر پست یا پیام یک ابزار #نفوذ ! بازیگران مختلف، از قدرت‌های جهانی گرفته تا سازمان‌های غیردولتی و حتی افراد مستقل، با استفاده از فناوری‌های پیشرفته، هوش مصنوعی و الگوریتم‌های پیچیده، به شکلی سیستماتیک اقدام به مدیریت ادراک جمعی می‌کنند.

جنگ شناختی و رسانه‌ای ترکیبی، به دنبال ایجاد شکاف در جوامع، تضعیف عقاید و نهادهای مذهبی، و تحمیل هنجارهای فرهنگی و سیاسی خاص است.
در این میان، انتشار اطلاعات نادرست و اطلاعات گمراه‌کننده، ابزارهایی قدرتمند هستند.
➖از یک سو، بازیگران این جنگ، روایت‌های جذاب و احساسی می‌سازند که افراد را به سمت باورهای خاص هدایت می‌کند.
➖از سوی دیگر، الگوریتم‌های شبکه‌های اجتماعی با برجسته کردن محتوای بحث‌برانگیز، قطب‌بندی اجتماعی را تشدید می‌کنند.

به طور کلی، ما در میانه‌ی یک جنگ سرد نوین با ابزاری داغ قرار داریم.
پیروزی در این نبرد به توانایی جوامع در #شناخت و مقابله با ابزارهای شناختی، تقویت #سواد_رسانه‌ای، و ایجاد ساختارهای مقاوم در برابر #نفوذ_اطلاعاتی بستگی دارد.
 آینده این جنگ نه در میدان‌های نبرد فیزیکی، بلکه در ذهن‌ها رقم خواهد خورد.

در این شیوه، کارشناسان عملیات روانی، منظور و پیام خود را در قالب موضوعاتی به ظاهر بی‌ارتباط و یا دوپهلو بیان می‌کنند. متخصصان می‌دانند که بعد از مدتی، فقط اجمالی از پیام‌ها در ذهن مخاطبان باقی می‌ماند. بر همین اساس در مراحل بعدی با استفاده از این حافظه، منظور و پیام اصلی خود را به آنان منتقل می‌کنند.

از نکات مورد توجه در این روش این است که تا وقتی مخاطبان نسبت به موضوعی از خود حساسیت نشان می‌دهند، می‌توان از آن بهره‌برداری کرد؛ زیرا هنگامی که حساسیت ایجاد شده کاهش یافته یا از بین برود، آنان توجه کمتری به پیام‌های مورد نظر خواهند داشت. نکتهٔ مهم‌تر آن‌که در عملیات روانی، چنانچه به طور مستقیم به افکار و عقاید ریشه‌‌دار و ارزش‌های مورد احترام مخاطبان حمله شود.