طبق نظر کارشناسان، گوشی هوشمند و آشنایی با فضای مجازی، بیش از همه زندگی زنان را تحت تأثیر قرار داده و سبک زندگی آنها را تغییر داده است.

سرعت پیشرفت تکنولوژی به‌اندازه‌ای زیاد شده است که وقتی از ده یا پانزده سال پیش سخن می‌گوییم، گویی زمان دور و درازی گذشته است؛ زمانی که اولین گوشی‌های همراه وارد ایران شدند و بعدها با ارائه خدمات شرکت‌های ارتباطی بین همه فراگیر شدند. دور به‌نظر می‌رسد آن روزگاری که راه ارتباطی ما تماس، پیامک و بلوتوث بود. امروز گوشی‌های هوشمند چنان در زندگی ما جا باز کرده‌اند که زندگی بدون این فناوری را نمی‌توانیم تاب بیاوریم.

طبق نظر بعضی کارشناسان ـ چه در کشور ما و چه در سایر کشورها ـ گوشی هوشمند بیش از همه زندگی زنان را تحت تأثیر قرار داده و سبک زندگی آنها را تغییر داده است. زنانی که قبلاً کمتر وارد اجتماع می‌شدند، امروزه حتی بدون بیرون آمدن از خانه می‌توانند توانایی‌های خود را ثابت و حتی کسب درآمد کنند. آنها با استفاده از برنامه‌های مختلف فرزندپروری می‌کنند، رژیم غذایی دریافت می‌کنند، مشاوره پزشکی می‌گیرند، برای عزیزانشان هدیه و کیک تولد سفارش می‌دهند و روز به روز هم به این مزایا اضافه می‌شود، با این حال بد نیست نگاهی به این سیر صعودی بیندازیم، در مورد آن صحبت کنیم و مقایسه‌ای داشته باشیم میان استفاده زنان از این ابزار مدرن فضای مجازی و گوشی‌های هوشمند.

گوشی هوشمند بر کدام بخش جامعه بیشتر اثرگذار بوده است؟

در سال 1392 با ورود گوشی‌های هوشمند تعداد کاربران این گوشی‌ها در ایران حدود 2 میلیون نفر بود که این رقم سال 1393 با افزایش شدیدی روبه‌رو شد و به 20 میلیون نفر رسید، این رشد چندبرابری تنها به‌خاطر رونق گرفتن زیرساخت‌های گوشی‌های هوشمند و امکانات آنها بود.

سال 1394 تعداد کاربران گوشی هوشمند باز هم دو برابر سال قبل شد و به حدود 40 میلیون رسید، به این ترتیب در آن زمان آمارها حکایت از این داشت که نصف جمعیت کشور دارای گوشی هوشمند بودند؛ اما این رقم باز هم ثابت نماند و سال 1395 به بیش از 50 میلیون کاربر رسید.

طبق آماری که سال 1397 منتشر شد، تعداد کاربران گوشی هوشمند در کشور به 53 میلیون نفر رسید و آخرین آمار ارائه‌شده از تعداد کاربران ایرانی متعلق به خردادماه سال گذشته است که کل کاربران گوشی هوشمند در ایران را 96 درصد جمعیت کشور اعلام کرد.

اما در جهان امروز که مرزهای فرهنگی و سیاسی با وجود اینترنت و شبکه‌های اجتماعی معنای خود را از دست می‌دهند و تصور گذران اوقات بدون این تکنولوژی‌ها برای اکثر افراد غیرممکن شده است، این سؤال پیش می‌آید؛ کدام بخش از جامعه انسانی بیشتر در دام این افسون گرفتار شده است؟

با استناد به چند تحقیق که در سال‌های اخیر انجام شده است، معلوم شد در ابتدا زنان استفاده بسیار کمی از اینترنت داشتند؛ اما خیلی زود این شکاف جنسیتی پر شد و زنان از مردان پیشی گرفتند.

همچنین طبق نتایج مشابه این تحقیقات در Datareportal مشخص شد الگوهای استفاده مردان و زنان از اینترنت متفاوت است؛ به این صورت که به‌طور کلی مردان از اینترنت و شبکه‌های اجتماعی بیشتر برای تفریح و سرگرمی و برقراری ارتباط با افراد جدید استفاده می‌کنند، اما زنان آن را برای حفظ و تقویت روابط با دوستان و خانواده و موارد آموزشی و تحقیقی به‌کار می‌گیرند. اگرچه طبق آخرین تحقیقات، این الگوها در حال تغییر هستند به‌ویژه با طراحی سایت‌ها و شبکه‌های اجتماعی به‌نوعی که با پلت‌فرم‌های تصویرمحور بیشتر مخاطبان زن را جذب می‌کنند که آثار منفی و مثبت آن در چشم‌انداز آینده قابل تأمل بیشتری است.

با حضور زنان در فضای مجازی به‌ویژه شبکه‌های اجتماعی، توجه پژوهشگران رسانه و همچنین تاجران فضای مجازی به این امر معطوف شده است و تحقیقات مختلفی صورت می‌گیرد تا تفاوت‌های استفاده کاربران خانم و آقا از اینترنت و شبکه‌های اجتماعی مشخص شوند و مهمتر از همه، از این نتایج در جهت تجارت موفق‌تر در عرصه تبلیغات و مشاغل مجازی استفاده شود؛ چراکه زنان همیشه بازار هدف جذاب و پرفایده‌ای برای تاجران و بازاریاب‌ها هستند.

بر اساس آخرین نتایج طرح آمارگیری برخورداری خانواده‌ها و استفاده آنها از تلفن همراه، بیشتر از 95 درصد جمعیت کل کشور از تلفن همراه استفاده می‌کنند که سهم شهری‌ها 76 درصد و روستایی‌ها 24 درصد است.

طبق این گزارش بیشتر از  58 میلیون نفر در کل کشور از تلفن همراه استفاده می‌کنند که  59 درصد مرد و 41 درصد زن هستند. بیشترین خانواده‌هایی که از تلفن همراه استفاده می‌کنند ساکن استان خوزستان هستند و استان‌های کهگیلویه و بویراحمد و بوشهر به‌ترتیب در رده دوم و سوم قرار دارند. بیشتر از 85 درصد از جمعیت استان سمنان، 84 درصد از استان تهران و 84 درصد از استان کرمان جزء کاربران فردی استفاده از تلفن همراه هستند.

دلیل گشت‌وگذار زنان در شبکه‌های اجتماعی چیست؟

درباره شبکه‌های اجتماعی نیز می‌توان به این نکته اشاره کرد که این روزها بخش قابل‌توجهی از زندگی روزمره افراد را تشکیل می‌دهند، و این شبکه‌ها از سوی خیل عظیمی از کاربران مورد توجه و استقبال قرار گرفته‌اند به‌گونه‌ای که طبق نظرسنجی‌های اخیر، تصور زندگی بدون گشت‌وگذار در پلت‌فرم شبکه‌های اجتماعی و فضای مجازی تقریباً غیرممکن به‌نظر می‌رسد.

در این شرایط تازه‌ترین تحقیقات و بررسی‌های کارشناسان در مؤسسه Pew Research Centre نشان می‌دهد با وجود اینکه استفاده زنان از شبکه‌های اجتماعی و گشت‌وگذار در فضای مجازی کمی بیشتر از مردان است، نکته جالب توجه اینجاست که به‌جای ساعات و میزان مصرف هدف استفاده آنها از اینترنت و شبکه‌های اجتماعی متفاوت است، به این معنا که زنان از پلت‌فرم‌های شبکه‌های اجتماعی و اپلیکیشن‌های پیام‌رسان بیشتر برای برقراری تماس و ارتباط با دوستان، آشنایان و اعضای خانواده خود استفاده می‌کنند، این در حالی است که مردان بیشتر برای آگاهی یافتن از اخبار و اتفاقات مختلف در سراسر جهان به وبگردی و استفاده از شبکه‌های اجتماعی مشغول می‌شوند.

طبق نتایج و یافته‌های تحقیقات صورت‌گرفته، زنان به‌میزان 76 درصد از شبکه‌های اجتماعی و مردان مقداری کمتر به‌میزان 72 درصد از پلت‌فرم‌های مختلف اینترنتی استفاده می‌کنند. این نتایج، تقریباً یافته‌های قبلی مبنی بر استفاده بیشتر زنان از فضای مجازی در مقایسه با مردان را تأیید می‌کند.

در این گزارش که در وب‌سایت Brandwatch منتشر شده همچنین ذکر شده است که مردان بیشتر استفاده‌های تجاری از شبکه‌های اجتماعی و محیط اینترنت دارند و نسبت به زنان، تمایل بسیار بیشتری برای جمع‌آوری اطلاعات و افزایش اثرگذاری خود بر افراد پیرامون به‌ویژه در زندگی کاری و حرفه‌ای دارند؛ در حالی که زنان تمایل بیشتری برای به اشتراک گذاشتن زندگی خصوصی خود با دیگران و صحبت کردن درباره تجربیات شخصی و احساسی خویش دارند.

فضای مجازی و تغییر سبک زندگی زنان

گسترش نفوذ اینترنت و ابزارهای دیجیتال در سال‌های اخیر سبک زندگی مردم کشور ما را تغییر داده است؛ به‌طوری که تا چند سال پیش همراه داشتن گوشی برای یک دانش‌آموز امری غیرقانونی بود و اکنون چنین تجهیزاتی نه‌تنها غیرقانونی نیستند، بلکه به یکی از ضروری‌ترین ابزارهای آموزشی سال جاری تبدیل شده‌اند.

حالا دیگر نقش تلفن همراه، تبلت و لپ‌تاپ در زندگی روزمره افراد جامعه غیر قابل انکار است و استفاده از چنین تجهیزاتی فرهنگ غالب جامعه شده است، اهمیت و اثرگذاری این موضوع به‌اندازه‌ای است که نمی‌توان در اتخاذ تصمیمات کلان، آن را نادیده گرفت.

در همین راستا در پژوهش موج سوم پیمایش سنجش وضعیت مصرف کالاهای فرهنگی در ایران انجام شد که وضعیت استفاده مردم ایران از رایانه، اینترنت و تلفن همراه را مورد بررسی قرار داد. مطالعه این گزارش آماری و توجه به سبک زندگی مردم در استفاده از فضای مجازی می‌تواند به سیاست‌گذاران و مدیران در کسب شناخت دقیق‌تر از مخاطبان و روند تغییر ذائقه آنها کمک کند.

بدبینی در فضای مجازی به ما کمک می کند تا در دام شایعات مجازی قرار نگیریم و با بازنشر و فوروارد اطلاعات غیر مفید و  غلط شایعه پراکنی در فضای مجازی نکنیم.

تکنیکی به نام بدبین بودن همه جا بد نیست.
زمانی که باید بدبین باشیم اتفاقا بدبین نیستیم و زمانی که نباید بدبین باشیم، بدبین هستیم.
زمانی که یک محتوا توسط شایعه پراکنان در فضای مجازی منتشر می شود
و ما به راحتی آن را بازنشر می کنیم ما هم در گسترش آن شایعه نقش داشته ایم.

بدبینی در فضای مجازی
بازار شایعات در فضای مجازی بسیار داغ است و جریانات دینی و سیاسی و … به شدت در فضای مجازی فعال هستند.
و از هیچ دروغ و تهمتی هم هیچ ترسی ندارند.
فقط به هم ریختن افکار مردم برای این گروه ها و اشخاص مهم است.
و حتی گاهی اوقات به دنبال این موضوع هستند که مردم را نسبت به یک اتفاق غلط خوش بین کنند.

استفاده شبانه از رسانه‌ها حریم خصوصی ایجاد می کند و این یکی از دلایل ممنوعیت رسانه در اتاق خواب است. کسانی که به این موضوع احترام نمی گذارند خود را در معرض آسیب قرار داده اند.
تفاوتی نمی کند که پدر باشید یا مادر و یا فرزند
اتاق خواب و تاریکی شب و تنهایی برای شمه حریم خصوصی ایجاد می کند
که در این حریم خصوصی هر اتفاقی ممکن است رخ دهد.
خود کنترلی و پیشگیری از وقوع اتفاقات ناخوشایند فقط مخصوص فرزندان نیست.

استفاده شبانه از رسانه‌ها

استفاده شبانه از رسانه ها برای هر سنی، حریم (کاملا!) خصوصی ایجاد می کند.
یکی از بهترین راهکارهای خودکنترلی بر هم زدن حریم های خصوصی است.
برای مدیریت مصرف موفق رسانه ها یکی از کارهایی که لازم است حتما جدی گرفته شود
ممنوعیت استفاده از تمامی رسانه ها و فضای مجازی در هنگام خواب و در اتاق خواب است.

همیشه وقتی صحبت از حریم خصوصی می شود برخی از افراد هستند که میگویند؛
انقدر سختش نکیند، انقدر روحیه مردم را کسل نکنید، انقدر درگیر چیزهای پیش پا افتاده شان نکنید.
اما یکی از مصادیق جالب قصه داستانی است که چند وقت پیش اتفاق افتاد.
یک زوج جوان که لحظات مختلف زندگیشان را به شکل لایو برای دیگران به اشتراک میگذاشتند.
و از جانب فالوور های خود لایک و نظر دریافت میکردند.
یک دزد به طور اتفاقی با پیج این زوج آشنا میشود و این دو نفر را فالوو میکند.

 خیلی ساده وقتی که یک شب که این خانم و آقا برای گردش به خارج از شهر رفته بودند.
دزد وارد خانه میشود و کل خانه را خالی میکند، و یک یادداشت برایشان میگذارد که “واقعا از لایوتون لذت بردم”
وقتی که صحبت از حریم خصوصی میشود الزاما منظور از اهمیت حریم خصوصی عکس های شخصی نیست.
اینکه در نزدگیمان چه برنامه ای داریم و میخواهیم چکار کنیم و کجا هستم هم بخشی از حریم خصوصی است؛
که وقتی به آن ها توجه نکنیم چنین اتفاقاتی ممکن است رخ دهد.

در فضای مجازی چالش های بسیاری از این دست وجود دارد که این تنها یک مورد از آن هاست.
فراموش نکنیم که این فضا چهاردیوار امن نیست و همه میفهمند که به چه چیزی علاقه مندیم و چه میکنیم.
و میتواند به ما آسیب های مالی یا بدتر از آن، آسیب های مربوط به حیثیت و آبرو بزند.
اگر کمی آگاهانه تر از این فضا استفاده کنیم میتوانیم با داشتن حریم خصوصی استفاده مثبتی از آن داشته باشیم.

چهاردیواری مجازی با هزار موش گوش دار!

خیلی راحت در شبکه های اجتماعی هر حرفی را که بخواهیم میزنیم. هر تصویری که بخواهیم به اشتراک میگذاریم.
از مسائل خصوصی خود صحبت میکنیم و به راحتی به هر کسی اعتماد میکنیم.
غافل از اینکه از زمین تا آسمان فرق است بین دنیای مجازی و واقعی و چهار دیواری امن منزل.
در رسانه ها حریم خصوصی دیگر معنای خود را به شکلی که میشناسیم ندارد.
داده ها ما به راحتی میتواند در اختیار افراد مختلف قرار بگیرد.
حساب های کاربری ناامن و جلعی بسیاری وجود دارند که تنها به قصد سو استفاده از افراد در این شبکه ها حضور دارند.

 اندکی بی دقتی عواقبی به دنبال خواهد داشت که جبران شاید غیر ممکن باشد و باعث یک عمر پشیمانی شود.
همانطور که همه ما در اطرافمان مواردی را سراغ داریم که چوب اعتماد خود به این سرویس ها را خورده اند و از آن ضربه دیده اند.
فرقی نمیکند که اکانت خصوصی دارید یا عمومی.
این موارد مانعی برای هکر ها نخواهد بود.
به همین دلیل هنگامی که میخواهید مطلبی یا عکس یا ویدئویی را در این شبکه ها به اشتراک بگذارید،
قبل از آن کمی فکر کنید و احتیاط را رعایت کنید تا گرفتار گرگ ها مجازی در کمین نشوید.

حفظ حریم ها در فضای مجازی بخش مهم فرهنگ شبکه های اجتماعی
و فرهنگ فضای مجازی است که احترام به افراد در دنیای مجازی را به ارمغان می آورد.

حفظ حریم ها فقط برای فضای حقیقی نیست!
امنیت فقط مختص جامعه واقعی نیست.
امروز ما بخش قابل توجهی از زندگی خود را در جوامع مجازی سپری میکنیم.
بدون شک در این جامعه مهمترین چیزی که تبادل میشود اطلاعات است.

حال اگر این اطلاعات که در برخی مواد شخصی بوده و تمایلی به انتشار همگانی آن نداریم،
بر اثر بی توجهی و ناآگاهی عده ای که همچنان فرهنگ شبکه های اجتماعی را نیاموخته اند
بر خلاف خواسته ما منتشر شود آیا حاظریم باز هم به همدیگر اعتماد کنیم؟

اعتماد سازی را من و شما انجام میدهیم. با شروع از خودمان و احترام به سایرین.

حفظ حریم ها در فضای مجازی
انتشار این مطالب در شبکه های اجتماعی و وبلاگ ها میتواند تلنگری باشد
برای افرادی که ناخواسته و بدون آگاهی موجب آزرده خاطر شدن افراد دیگر،
یا حتی نزدیکان خود شده اند.
روابط دوستانه و فامیلی هیچگونه الزامی و اجازه ای به ما برای نقض حریم خصوصی در فضای مجازی نمی دهند.