چند روزی است جمله «مرا به لاک سیاه زنی که پشت دسته‌های عزای تو می‌رود ببخش» مورد بررسی و نظر منتقدان و موافقان قرار گرفته‌است؛ و این سؤال مطرح شده‌است که آیا هیئت محل حضور افراد کم حجاب نیست؟ آیا در گذشته لوتی‌ها و گناهکاران متجاهر در هیئت‌ها شرکت نمی‌کردند؟

بدیهی است حضور هر گناهکاری در هیئت عزا مشکلی ندارد و اتفاقاً همیشه گناهکاران در هیئت‌ها شرکت می‌کردند و هیچ‌گاه حضور کم‌حجابان مسئله هیئت عزاداری نبوده‌است، اما آیا در مجلس هم گناه را ترویج می‌دادند؟ یا به اباحه‌گری در ترویج بدحجابی تصریح می‌کردند؟

آنچه اینجا محل نزاع است، اصرار به گناهی است که دشمن هم امسال به دنبال سازماندهی آن در مجالس عزاداری است. آیا فراهم کردن زمینه برای ترویج گناه مشکلی ندارد؟ آیا بازی در زمین دشمن محسوب نمی‌شود؟

وقتی با سرگذشت افرادی که در گذشته اهل گناه‌های آشکار مثل مشروب‌خواری بودند، مواجه می‌شویم می‌بینیم حاضر بودند دو ماه محرم و صفر یا مدتی از محرم را از گناه آشکار خود بگذرند و با خضوع در مراسم حسینی شرکت کنند و همین حیا در مقابل امام حسین موجب رستگاری آن‌ها می‌شد.

اما اینکه بگوییم لاک سیاه زن، ارزشمند است و به این لاک قسم بخوریم تا امام‌حسین به ما توجه کند و شفاعت کند، نوعی تأیید و ترویج گناه است و از گناه قبح‌زدایی می‌کند. باید بین حضور گناه و حضور گناهکار در هیئت تفکیک کنیم که اگر این تفکیک را قائل نشویم و برای هیئت چارچوبی نداشته‌باشیم در آینده به خوردن مشروب در پشت دسته عزا هم افتخار می‌کنیم و می‌گوییم هر گناهی را می‌توانید در دسته عزا نمایش دهید!

استحاله هدف قیام امام حسین مسئله اصلی این جملات است. امر به معروف اصلی‌ترین هدف قیام امام حسین است، اما این جملات زمینه‌ساز سیاست در‌های باز برای مواجهه با هر گناهی در هیئت است، به گونه‌ای که نباید اندک مواجهه‌ای با افراد بد‌حجاب یا سایر مسائل داشته‌باشیم. گوینده این جمله در ادامه می‌گوید «اگر امام‌حسین مخالف باشد، خودش پای فرد را قلم می‌کند، اگر ائمه قرار بود چنین مداخلاتی را صورت بدهند، حتماً هیچ گناهی در جامعه اسلامی صورت نمی‌گرفت.» ولی رویه عالم، جبر نیست، چراکه اگر امام‌حسین می‌خواست با جبر در امور جامعه مداخله کند، هیچ‌گاه نیاز به قیام در مقابل یزید نبود و اگر قیام صورت می‌گرفت، ابتدا باید پای قاتلان خودش را قلم می‌کرد تا دست به خشونت و قتل عظیم در روز عاشورا نزنند.

امام‌حسین، طبیبی است که چنین افرادی را به مجالس خود دعوت می‌کند تا این مجالس دوای درد این افراد باشد و ما لازم است به مداوای درد کمک کنیم و مانع گریز این افراد از هیئت شویم، اقامه امر به معروف با مناسب‌ترین و جذاب‌ترین شیوه در هیئات عزا، روشی برای پایداری کیفیت هیئات و هم جذب این افراد است.

سال گذشته بود که در هیئتی شرکت کردم و سخنران در رابطه با مشروب خوردن یزید صحبت کرد، بعد از هیئت فردی اعتراض کرد که چرا مشروب را به یزید نسبت می‌دهید! فرد معترض قائل بود با این نسبت، افراد مشروب‌خواری مثل خودش به شرکت در جلسات امام‌حسین رغبت نخواهند داشت. در واقع مطالبه او این بود که هیئت نباید از گناهی که بین برخی وجود دارد سخن بگوید.

استحاله هیئت‌ها از اهداف قیام امام‌حسین و نپرداختن به فرهنگ عفاف و حجاب زنان کربلا، باعث ارتقای جامعه در دینداری نمی‌شود. طبق نقل تاریخ زنان در کربلا و در دوره اسارت مکرر تلاش کردند حجاب را حفظ کنند. سید بن طاووس و جمعی دیگر از بزرگان نوشته‌اند: «آن مردم تبهکار برای نابودی خیمه‌های حرم و غارت آن مسابقه گذاردند، چادر از سر زن‌ها می‌کشیدند.

گاه زنی مشاهده می‌شد که با تمام نیرو و تا سر حد جان برای نگهداری پیراهن و حجاب خود مقاومت می‌کرد، به گونه‌ای که در اثر کشاکش جامه بر زمین می‌افتاد. دختران رسول خدا و اهل حرم با گریه یکدیگر را مساعدت می‌کردند و بر فراق یاوران و دوستان ندبه می‌کردند.» از این دست روایت‌های تاریخی از حجاب و عفاف زنان در کربلا کم‌نیست.

مناسب است مداحان و سخنوران به چادر سیاه این زنان و محبت قلبی زنان کم‌حجاب و با‌حجاب به امام‌حسین اهمیت بدهند و برای ترویج فرهنگ بکوشند و سعی نکنند موضوعی را که در حد مسئله اجتماعی نیست، به انحراف و مسئله فکری اجتماعی تبدیل کنند.

معصومه فاطمی

روش‌های عملیاتی استفاده شده در رسانه‌ها برای ایجاد احساس فومو را میتوان به موارد زیر تفکیک کرد .

۱. عناوین تحریک‌آمیز :

این روش شامل استفاده از عناوین جذاب و تحریک‌آمیز برای مقالات، ویدئوها و محتواهای دیگر است. این عناوین ممکن است شامل عبارت‌هایی باشند مانند «چیزهایی که شما باید بدانید»، «این فرصت را از دست ندهید!» و «آیا در زمینه… اطلاعات کافی دارید؟» یا «نکند از بقیه عقب بمانید!» و غیره.

۲. محتوای فوری:

استفاده از محتواهایی که در آنها زمان محدودی برای انجام کار وجود دارد. به عنوان مثال، پیام‌هایی که می‌گویند «فقط ۲۴ ساعت دیگر زمان باقی مانده است» یا «فقط ۱۰ دقیقه دیگر تا پایانِ فرصت….» و غیره.

۳. تبلیغات اجتماعی:

تبلیغاتی که به افراد احساس می‌دهند که اگر از خدمات و محصولات خاصی استفاده نکنند، فرصت تجربه و بهره‌مندی از آن را از دست می‌دهند.. این نوع تبلیغات برای بهبود تجربه کاربری ایجاد شده‌اند، اما در برخی موارد ممکن است به ایجاد احساس فومو یعنی عقب ماندن از سایر کاربران، منجر شود.

۴. انتشار محتوای مرتبط با تازه‌های روز:

منتشر کردن محتوایی که به تازه‌ترین اخبار و موضوعات روز پرداخته و افراد را به‌روز نگه می‌دارد اما با عناوینی نظیر «خبر فوری» یا «خبر داغ» و… می‌تواند به ایجاد احساس فومو دامن بزند.

این روش‌ها به‌صورت گسترده در رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی استفاده می‌شوند، اما بهتر است افراد برای مدیریت احساس ترس از عقب ماندن و از دست دادن، استراتژی‌های آن و تکنیک‌های به‌کارگیری آن را شناسند تا در صورت بروز چنین احساساتی، برخورد منطقی‌تری در مدیریت آن داشته باشند.

ایموجی‌ها به‌عنوان زبان بدن عصر دیجیتال که منتقل‌کننده احساسات مخاطب چه در تعاملات فردی، چه میان فردی و چه گروهی قلمداد می‌شوند بیانگر فضای مبتنی بر حس مخاطبان در موضوعات مختلف هستند. از این رو بررسی فضای کلی حاکم بر احساسات کاربران در بسترهای مختلف که البته قابلیت تعمیم به کل را نداشته و حتی می‌تواند از سوی مخاطب سانسور شده یا معکوس‌سازی شده باشد، به فهم دقیق مختصات آن بستر یاری می‌رساند.

رصد دیتاک از بیش از ۱ میلیارد و ۵۰۰ میلیون مطلب در سه بستر تلگرام، اینستاگرام و توییتر که با بررسی هزاران ایموجی مربوط به احساسات صورت گرفته است، نشان می‌دهد جنس و ذات هر بستر بر پراکنش ایموجی‌های آن بستر اثر مستقیم و جدی دارد.

این رصد نشان می‌دهد کاربران توییتر به‌عنوان بستری که جنس تعاملاتش بداخلاقی و صراحت بیشتری نسبت به سایر بسترها دارد و مخاطبان، سیستمی‌تر و جریانی‌تر اقدام می‌کنند، بیشتر از ایموجی‌های نشانگر خشم، غم و خنده که بخشی با سویه تمسخر طرفِ دیگر گفت‌وگو به کار برده شده است، استفاده کرده‌اند.

در اینستاگرام که به ظاهر فضای سرگرمی و حوزه تفنن محسوب می‌شود و مخاطب با هدف سرگرم شدن در آن کنشگری می‌کند، کاربران بیشتر از ایموجی‌هایی با سویه احساسات عشق، محبت، احترام، توجه و بخشی هم شادی استفاده کرده‌اند.

تلگرام به جهت فضای جدی رسانه‌ای و خبری بیشتر ایموجی‌های مربوط به احساس توجه و احترام را در مدل کنشگری کاربرانش تجربه کرده است که جنس این بستر به جهت غلبه فضای تحلیلی و اطلاع‌رسانی، فضایی منطقی‌تر را تجربه می‌کند.

البته نباید از نظر دور داشت که این ایموجی‌ها گاهی منبعث از دروازه‌بانی ذهنی مخاطب ممکن است با حس واقعی او در تضاد باشد و لزوما بیانگر حقیقت حسی فرد محسوب نمی‌شود. گاهی کاربران از ایموجی خنده فراوان برای تمسخر، برای تحقیر، برای نشان ندادن حجم عصبانیت و عبور از موضوعات استفاده می‌کنند پس استفاده از ایموجی‌ها قابلیت اعلام و نتیجه‌گیری صد درصدی حس کاربر را ندارد اما کاربران را قادر می سازد در گفت وگوهای دیجیتال به شکل بهتری با دیگران ارتباط برقرار کنند.

دادگاهی در استرالیا به متا پلتفرمز (مالک فیسبوک) دستور داده برای جمع آوری اطلاعات کاربران از طریق یک اپ موبایل ۱۴ میلیون دلار آمریکا غرامت پرداخت کند.

فیس بوک با انجام این کار قصد داشته بدون افشا شدن فعالیت هایش، وانمود کند از حریم خصوصی کاربران محافظت می‌کند.

رای دادگاه به سرویس وی‌پی‌ان این شرکت (اوناوو) مربوط است که فیسبوک در اوایل ۲۰۱۶ و اواخر۲۰۱۷ میلادی ارائه کرد.

طبق رای دادگاه، در اصل فیس بوک از «اوناوو» برای جمع آوری موقعیت مکانی، زمان و میزان استفاده کاربر از اپ‌های دیگر موبایل، بازدید از وب‌سایت‌ها برای مقاصد بازاریابی تبلیغات استفاده کرد.

همچنین به گفته قاضی دادگاه می‌توانست متا را چند صد میلیارد دلار جریمه کند، زیرا کاربران استرالیایی این اپ را ۲۷۱هزار و ۲۲۰ بار دانلود کرد و هر مورد نقض قانون حمایت از مصرف کننده ۱.۱ میلیون دلار استرالیایی جریمه در بر دارد.

برای حفظ مشی و مشک علمدار کربلا در فضای رسانه‌ای، چگونه باید با دشمنان جنگید تا راه شریعه فرات هدایت، برای مردم باز بماند؟

گفتمان عاشورا و حماسه کربلا یک حقیقت ماندگار است که در ساده‌ترین و در عین حال گسترده‌ترین وجه ممكن، تقدس را به درون زندگی انسان‌ها تزریق و ساختار مشخصی از تفکر و دانش را در حیطه آگاهی مذهبی افراد ایجاد می‌کند.

بنابراین این گفتمان هم هویت‌ساز و بازنمایاننده هویت و هم عاملی است برای فهم وجوه اجتماعی، دینی، فرهنگی و سیاسی در برابر هجمه‌ها و تبلیغات پوچ رسانه‌هایی که صاحبان آنان از گفتمان دینی وحشت می کنند.

امروزه ما در تقابل و نبرد با دشمنانی هستیم که بصورت کاملا آماده و مجهز به ابزار رسانه و تبلیغات وسیع، افکار و گرایشات خود را در قالب دین ستیزی و اسلام هراسی به مردم و بویژه جوانان القاء می‌کنند بنابراین باید با استفاده هوشمندانه از انواع ابزار رسانه‌ای، حقیقت را روایت کنیم چون این روایت‌ها هستند که باورها و چهارچوب فکری و عقیدتی آیندگان را شکل می دهند.

از انجا که تبین روایت‌ها توسط رسانه‌ها انجام می شود رسانه‌ای موفق است که حقیقت ماندگارتری را روایت و منتقل کند و چه حقیقتی روشن‌تر و ماندگارتر از واقعه کربلا؟

بعد دیگر قضیه اینست که مسولین و مدیران ما باید با درک درستی از جنگ نرم و رصد عملکرد دشمنان داخلی و خارجی، خود را موظف و مکلف به آگاه‌سازی عمومی ، اطلاع‌رسانی، آموزش و تربیت و بهره‌گیری از ظرفیت رسانه‌‌ها و امکانات نوین ارتباطی در جهت مقابله با جنگ رسانه‌ای بدانند.

وقتی می گوییم “کربلا در کربلا می ماند اگر زینب نبود” این یعنی درک درست از ظرفیت رسانه ها که نباید از آن غافل ماند. چرا که دشمن با روایت غلط و وارونه از حقایق ، از طریق تمام راه‏های نامشروع برای ارضاء نیازهای خبری و رسانه ای مردم تلاش می کند.

 امروزه یکی از ساده‌ترین راه‌های سپری کردن اوقات فراغت، گشت‌وگذارهای اینترنتی است. افراد برای گذران وقت خود، ساعت‌های زیادی را در شبکه‌های اجتماعی، صرف دنبال کردن موضوعات جذاب و هیجان‌انگیز می‌کنند.

جست‌وجو و پیگیری صفحاتی با محتواهای ترسناک، خنده‌دار، دلهره‌آور یا خشن همانقدر که می‌تواند هیجان‌انگیز باشد، به همان میزان بر روح و روان ما اثرات بلندمدت روانی می‌گذارند.

دیدن تصاویر و کلیپ‌های ترسناک که حاوی صحنه‌های خشن است، یا تماشای فیلم‌هایی که باعث افزایش اضطراب یا هیجانات آنی می‌شوند، ارتباط مستقیمی با سلامت روان ما دارند.

خوب است در کنار حضور مستمر در فضای مجازی، مراقب محتواهای اینترنتی باشیم تا دچار بحران‌های روحی و احساسی نشویم.

بهترین راه، گزینش محتوای مناسب و داشتن رژیم استفاده از محصولات فضای مجازی است. این یعنی ما جزو افرادی هستیم که از سواد رسانه‌ای خوبی بهره‌مندیم …