شبکه های اجتماعی به طور فزاینده ای به سلاحی قدرتمند در جنگ رسانه ای تبدیل شده اند. این امر به دلایل متعددی اتفاق افتاده است:

1. دسترسی گسترده و سرعت انتشار: شبکه های اجتماعی به میلیاردها نفر در سراسر جهان دسترسی دارند و اطلاعات در آنها با سرعت نور منتشر می شود. این امر به افراد و گروه ها اجازه می دهد تا پیام های خود را به سرعت و به طور گسترده به مخاطبان هدف برسانند.

2. نفوذ در افکار عمومی: شبکه های اجتماعی می توانند به راحتی افکار عمومی را شکل دهند و بر باورها و نگرش ها تاثیر بگذارند. الگوریتم های این پلتفرم ها به گونه ای طراحی شده اند که محتوا را بر اساس علایق کاربران فیلتر می کنند، که می تواند منجر به ایجاد “حباب های فیلتر” شود و افراد فقط با اطلاعاتی مواجه شوند که با دیدگاه های آنها همسو است.

3. انتشار اطلاعات نادرست و تبلیغات هدفمند: شبکه های اجتماعی می توانند به راحتی برای انتشار اطلاعات نادرست، شایعات و تبلیغات هدفمند استفاده شوند. این امر می تواند به طور قابل توجهی بر افکار عمومی تاثیر بگذارد و به تشدید تنش ها و اختلافات در جامعه منجر شود.

4. جنگ اطلاعاتی و عملیات نفوذ: شبکه های اجتماعی به عنوان ابزاری برای جنگ اطلاعاتی و عملیات نفوذ توسط دولت ها، گروه های تروریستی و سایر بازیگران بدخواه مورد استفاده قرار می گیرند. آنها می توانند از حساب های جعلی، ربات ها و سایر تکنیک ها برای انتشار اطلاعات نادرست، ایجاد تفرقه و تضعیف اعتماد به نهادهای مختلف استفاده کنند.

5. تحریک احساسات و قطبی شدن: شبکه های اجتماعی می توانند به راحتی احساسات کاربران را تحریک کنند و به قطبی شدن جامعه منجر شوند. این امر می تواند به تشدید تنش ها و درگیری ها در جامعه منجر شود و به طور قابل توجهی ثبات اجتماعی را به خطر بیندازد.

6. تهدید به حریم خصوصی و امنیت: شبکه های اجتماعی می توانند به عنوان ابزاری برای جمع آوری اطلاعات شخصی کاربران مورد استفاده قرار گیرند. این اطلاعات می تواند برای اهداف مختلفی مانند جاسوسی، تبلیغات هدفمند و دستکاری افکار عمومی مورد استفاده قرار گیرد.

در نتیجه شبکه‌های اجتماعی به طور فزاینده ای به سلاحی قدرتمند در جنگ رسانه ای تبدیل شده اند. این پلتفرم ها می توانند برای انتشار اطلاعات نادرست، تحریک احساسات، قطبی شدن جامعه و تضعیف اعتماد به نهادهای مختلف مورد استفاده قرار گیرند. بنابراین ضروری است که کاربران و دولت ها آگاهی خود را در مورد این تهدیدات افزایش داده و اقدامات لازم را برای مقابله با آنها انجام دهند.

گسترش شبکه‌های اجتماعی باعث شده است تا بیشتر افراد، علاقه‌مند به پیگیری و بازنشر اخبار و رویدادها باشند. اما با توجه به اینکه اخبار به‌صورت لحظه‌ای تهیه و نشر داده می‌شوند، امکان اصلاح، تکمیل و حتی تکذیب یک خبر یا رویداد وجود دارد.

پس باید به زمان مخابره خبر دقت کرده و برای بازنشر اخبار همیشه آخرین تحولات و رویدادها را جست‌وجو کنیم.

شبکه‌های اجتماعی و جوامع اینترنتی به عنوان بازیگر عملیات اطلاعاتی و سایبری می باشد.

این تحولات نشان‌دهنده گذار از عملیات اطلاعاتی سنتی به جنگ شناختی دیجیتال است که در آن داده به سلاح و ذهن به میدان نبرد تبدیل شده‌اند.

جک دورسی (هم‌بنیان‌گذار توییتر) به‌تازگی یک پیام‌رسان به‌نام بیت‌چت عرضه کرده که بدون نیاز به اینترنت قابل استفاده است، زیرا هیچ سرور مرکزی برای مدیریت آن در نظر گرفته نشده است.

دورسی راه‌اندازی بیت‌چت را آزمایشی برای استفاده از شبکه‌های مبتنی بر بلوتوث، رله‌ها و مدل‌های ذخیره و ارسال، مدل‌های رمزگذاری پیام و چند چیز دیگر، به شیوه‌ای متفاوت نامیده است.

این برنامه چت‌ گروهی را ممکن می‌کند و می‌توان این گفت‌وگوها را با هشتگ نام‌گذاری کرده و با رمز عبور از آنها محافظت کرد. همچنین می‌تواند پیام‌ها را به کاربرانی که به طور موقت آفلاین هستند، فوروارد کرد.

نسخۀ آزمایشی بیت‌چت در حال حاضر در دسترس است، اگرچه در حال حاضر ظرفیت کاربران آن تکمیل شده. زمان عرضۀ نسخه نهایی این برنامه مشخص نیست.

ما معمولاً در زمان‌های آسیب‌پذیری مثل خستگی، ناراحتی یا تنهایی سراغ اینستاگرام می‌رویم و دقیقاً در این لحظات با بهترین تصویرهای دیگران مواجه می‌شویم، با ویترین دست‌چین شده زندگی دیگران. زُل زدن به این ویترین و باور کردن آن مثل خوردن سم، اندک اندک آدم را ناکار می‌کند!

بیشتر ما بعد از یک روز سختِ کاری، وقتی که زندگی واقعی حسابی انرژی و امیدمان را دزدیده و خسته روی مبل لم داده‌ایم وارد اینستاگرام می‌شویم. چه می‌بینیم؟

یک نفر ویدیویی از سفرش به تایلند را پُست کرده است. جنگل‌های سر سبز، دریای فیروزه‌ای، لبریز از رنگ و زیبایی و آرامش. ما یادمان می‌آید که خیلی وقت است حسرت سفری از این دست داریم.

یک نفر توی رستورانی لوکس با همسر خوش‌قیافه‌اش عکس گرفته در حالیکه میز جلویشان پر از غذاهای گرانقیمت است. ما نه فقط گرسنه می‌شویم بلکه حس می‌کنیم همسرمان چندان زیبا نیست.

یک نفر عکس‌هایی از خودش قبل و بعد از عمل زیبایی یا فیت شدن وزنش گذاشته. ما با ناامیدی به شکم برآمده و چربی‌های پهلویمان دست می‌کشیم. به دماغمان فکر می‌کنیم که انگار خیلی بزرگ است یا به لب‌هایمان که انگار زیادی کوچک است!

یک نفر عکسی از ماشین یا ویلای لوکسش گذاشته و غیرمستقیم به ما می‎‌گوید که به درآمد خوبی رسیده! دیدن این عکس یادمان می‌آورد که فقیرتر از چیزی هستیم که فکر می‌کردیم.

دیدن مداوم این اتفاقات وقتی ما در پایین‌ترین نقطه‌ی انرژی و رضایت شخصی هستیم خطرناک است چون به شدت احساس ناکامی و شکست را درونمان تقویت می‌کند. ما فراموش می‌کنیم که دیگران در شبکه‌های اجتماعی معمولاً تصاویر گلچین شده، فیلتردار و نمایشی از لحظه‌های خاص زندگی‌شان را منتشر می‌کنند نه روزهای بد، ترس، دعوا و افسردگی‌شان را.

چرا ما خودمان را با دیگران مقایسه می‌کنیم؟

لئون فستینگر روانشناس اجتماعی آمریکایی در تئوری مقایسه اجتماعی (Social Comparison Theory) می‌گوید انسان‌ها ذاتاً تمایل دارند خودشان را با دیگران مقایسه کنند تا بتوانند جایگاه، توانایی‌ها و احساس خودارزشمندی‌شان را بسنجند. نوعی از مقایسه که وادارمان کند رشد کنیم مفید است اما بیشتر ما گرفتار مقایسه تخریبی می‎‌شویم.

پس ما ناخودآگاه هر لحظه در حال مقایسه خود با دیگران هستیم. در عصر حاضر شبکه‌های اجتماعی به خاطر نمایش دادن بُرش‌های زندگی موفق دیگران، احساس شکست و ناکامی را درون ما به شدت تقویت کرده‌اند.

چه باید کرد؟

من به جای توصیه‌هایی مثل «خودمان را مقایسه نکنیم»، «اینستاگرام را حذف کنیم»، «پسته بخوریم!» و … «یادآوری فعالانه‌» را پیشنهاد می‌کنم، اینکه هر ویدیو یا عکسی از این جنس می‌بینیم به خودمان یادآوری کنیم که  «این تمام واقعیت آن فرد نیست» و فقط «یک بُرش نازک از زندگی کسی است که ما چیز زیادی در مورد آن نمی‌دانیم».

پژوهشگران دانشگاه سیمون فریزر کانادا در تحقیقی جدید هشدار داده‌اند که استفاده بیش از حد از شبکه‌های اجتماعی می‌تواند به بروز اختلالات روانشناختی منجر شود.

بر اساس این مطالعه، کاربرانی که زمان زیادی را در این پلتفرم‌ها سپری می‌کنند، بیشتر در معرض توهم، خودشیفتگی و اختلال بدشکلی بدن قرار دارند.