رسانه یا Media در لغت به معنی رساندن است و به آن دسته از وسایلی گفته می‌شود که انتقال‌دهنده فرهنگ‌ها و افکار عده‌ای باشد.

رسانه از تمدن‌های جدید بوجود آمده‌ و مورد توجه است. اکنون آنچه که مصداق این تعریف است وسایلی همانند: روزنامه‌ها، مجلات، رادیو، تلویزیون، ماهواره، اینترنت، CDها، ویدئو و… می‌باشد.

رسانه در نوع آموزشی آن ﺑﻪ ﻛﻠﯿــﻪ اﻣﻜﺎﻧﺎﺗﯽ گفته ﻣﯽ‌ﺷــﻮد ﻛﻪ ﻣﯽ‌ﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺷﺮاﯾﻄﯽ را در ﻣﺤﯿﻂ آﻣﻮزﺷﯽ ﺑﻮﺟﻮد آورﻧﺪ ﻛﻪ ﺗﺤﺖ آن ﺷﺮاﯾﻂ، ﻓﺮاﮔﯿﺮان، اﻃﻼﻋﺎت، رﻓﺘﺎر و مهارت‌های ﺟﺪﯾﺪی را ﺑﺎ درک ﻛﺎﻣﻞ ﺑﺪﺳﺖ آورند.

تاریخچه رسانه‌های عمومی

در حدود ۱۶۰ سال قبل با منتشر شدن کاغذ اخبار به مدیریت میرزای شیرازی، ایران وارد جهان رسانه‌ای شد و این در حالی است که در غرب این تاریخ به ۴۰۰ سال پیش برمی‌گردد.

ﺧﺼﻮﺻﯿﺎت ﯾﮏ رﺳﺎﻧﻪ:

رسانه‌ها بستر و مجاری طبیعی تهیه و توزیع اطلاعات در جامعه برای شهروندان هستند و موجب می‌شوند که نیروهای اجتماعی ضمن وقوف و آگاهی به حقوق خویش، سهم خود را از قدرت طلب نمایند.

نگاهی اجمالی به تلاش‌های در حال انجام در حوزه رسانه‌های منطقه‌ای و جهانی، این واقعیت تلخ را آشکار می‌سازد که تقریباً تمامی رسانه‌های مسلط جهان اعم از مکتوب، صوتی و تصویری عملاً به ابزاری برای استکبار جهانی تبدیل گردیده اند؛ در جهت ترسیم سیاست‌های بین‌المللی و منطقه‌ای و ترویج فرهنگ غربی و لیبرالیسم سکولاریسم و نفی تنوع فرهنگی و تشویق به تمرد از اصول و ارزش‌های اسلامی و ملی.

پیدایش انواع رسانه‌های نوین، شیوه اطلاع رسانی را دگرگون کرده است. به طوری که رسانه در میان رویداد و مردم، مسیری مجازی ایجاد کرده و در مدل‌های رسمی، نیمه رسمی یا غیر رسمی که بر خبرگزاری‌ها و سایت‌های رسمی، وبلاگ‌ها و سایت‌های نسبتا معتبر دلالت دارد، ساز و کار خاصی برای امر اطلاع رسانی و اطلاع‌یابی تعریف کرده است. پیدایش و توسعه رسانه‌های غیر رسمی یا نیمه رسمی جهانی با عنوان وبلاگ نیز که روزانه بر تعداد آن ها افزوده می‌شود، تاثیر بسزایی بر امر اطلاع رسانی در مدل‌های جدید با محوریت کاربر دارد. این مسئله حجم محتوای تولید شده را در جهان تا حد زیادی افزایش می‌دهد، از سویی دیگر میزان مشارکت اجتماعی کاربران را بیشتر کرده و به موازات آن آگاهی روزآمد کاربران را نیز ارتقاء می‌بخشد. در نتیجه ورود به عصر جامعه اطلاعاتی و تولد و گسترش رسانه‌های الکترونیکی و اینترنتی، مرز میان رویداد و مردم را باریک‌تر از قبل معرفی کرده است.

اﻫﻤﯿﺖﮐﺎرﺑﺮد رﺳﺎﻧﻪ‌ﻫﺎ:

ﺷﻜﻞ‌دﻫﯽﺗﺠﺎرب ﯾﺎدﮔﯿﺮی دﺳﺖ اول و ﯾﺎ ﻧﺰدﯾﻚ ﺑﻪ آن

اﯾﺠﺎد اﻧﮕﯿﺰه ﯾﺎدﮔﯿﺮی و ﻛﻤﻚ ﺑﻪ ﺗﺪاوم آن

ﺻﺮﻓﻪ ﺟﻮﯾﯽ در زﻣﺎن آﻣﻮزش

ارﺗﺒﺎط آﺳﺎن‌ﺗﺮ و ﺗﻔﻬﯿﻢ ﺑﻬﺘﺮ

ﺷﻜﻞ‌دﻫﯽ ﯾﺎدﮔﯿﺮی ﺳﺮﯾﻊ‌ﺗﺮ ، ﻋﻤﯿﻖ‌ﺗﺮ و ﭘﺎﯾﺪارﺗﺮ

ﺷﻜﻞ‌دﻫﯽ ﺗﺠﺎرب ﯾﺎدﮔﯿﺮی ﻧﺎﻣﻤﻜﻦ

کارکرد‌های رسانه‌ها:

در دوره گذار از جامعه سنتی به جامعه جدید، آنچه بیش از همه حائز اهمیت است چگونگی رشد رسانه‌ها است.

ویژگی اصلی رسانه‌ها، همه جا بودن آن‌هاست. رسانه‌ها امری فراگیرند؛ آنها می‌توانند یک کلاس بی‌دیوار با میلیاردها مستمع تشکیل دهند. رسانه‌ها وظیفه حراست از محیط را به عهده دارند؛ آنها باید همبستگی کلی را بین اجزاء جامعه در پاسخ به نیازهای محیطی ایجاد کنند و مسئولیت انتقال میراث اجتماعی از نسلی به نسل دیگر را به عهده دارند.

« استوارت هال» جامعه را به صورت مدار بسته‌ای تعریف می‌کند که رسانه‌های جمعی به عنوان شاهراه در فرآیند هویت بخشی در جامعه نقش پیدا می‌کنند. رسانه‌ها، هم حرکت و پویائی و سر زندگی را تقویت و تولید می‌کنند و هم رخوت و تنبلی و سستی را. از یک سو احساس‌های عاطفی، محبت و صداقت را برمی‌انگیزند و از سوی دیگر احساس زشتی، دشمنی، بی‌اعتمادی، دروغ و خشونت را زنده می‌کنند. این کارکرد به طور طبیعی موجب پیدایش تضاد درونی-رفتاری در مقیاس فردی و اجتماعی می‌شود.

وظایف خبری و آموزشی نیز یکی دیگر از کارکردهای رسانه‌هاست. مثلاً با دیدن فیلم‌های مربوط به زندگی جوانان امروز عقیده شخصی فرد نسبت به اخلاق و شرایط زندگی جوانان دگرگون می‌شود و حتی ممکن است در خود، گرایش به زندگی آشفته آنها را احساس کند.

رسانه‌ها در شرایط کنونی یکی از مهم‌ترین دستاوردهای پیشرفت بشری و یکی از با ارزشترین وسیله آگاهی رسانی همگانی هستند که پیوسته و با سرعت سر سام‌آوری به دلیل جایگاه و اهمیت کلیدی و طبق نیازمندی متقاضیان در حال گسترش و فراگیری‌اند. در اهمیت رسانه‌ها این نکته کفایت می‌کند که در پرتو آگاهی‌دهی آنها، موانع جغرافیایی و تا حدودی سیاسی و فرهنگی از میان برداشته شده و زمین با وسعت زیاد و میلیاردها نفر به وسیله رسانه‌ها با هم مرتبط شده‌اند و بسیار ساده می‌توانند از مناطقی دور دست معلومات و اطلاعات مورد نیاز خود را دست بیاورند.

ﺗﻮان آﻣﻮزﺷﯽ رﺳﺎﻧﻪ‌ﻫﺎ:

ﻣﺮدم ﺑﻪﺻﻮرت ارادی ﯾﺎ ﺑﺪون ﻗﺼﺪ، از ﻫﺮ رﺳﺎﻧﻪای ﻓﺮاﮔﯿﺮی دارﻧﺪ؛ ﻣﺸﺮوط ﺑﺮ آﻧﻜﻪ ﻣﺤﺘﻮای آﻧﻬﺎ ﺗﻮﺟﻪ اﯾﺸﺎن را ﺟﻠﺐ ﻛﻨﺪ. ﺗﻮان آﻣﻮزﺷﯽ ﻫﺮ رﺳﺎﻧﻪ ﺗﺎ ﺣﺪی ﺑﻪ ﻛﺎﻧﺎل ارﺗﺒﺎﻃ آن و ﺗﺎﺣﺪی ﺑﻪ ﻣﻮﺿﻮع، ﺷﻜﻞ و اﻫﺪاف آﻣﻮزﺷﯽ ﻣﻮرد اﻧﺘﻈﺎر ﺑﺴﺘﮕﯽ دارد.

انگیزه‌های مردم برای گذراندن وقت با ابزارهای رسانه چیست؟

۱-سرگرمی و تفریح

۲-آگاهی و دانستن از جهان هستی

۳-ارتباط اجتماعی

۴-هویت شخصی و تعریف خود

برخی پژوهش‌ها نشان داده‌اند که تلویزیون گسترده‌ترین و کم تخصصی‌ترین رسانه است، که می‌تواند این نیازهای چهارگانه را ارضا کند. رادیو نیز دارای همین کارکرد است. در مقابل کتاب به عنوان امری که در اصل به نیازهای هویت شخصی پاسخ می‌دهد، روزنامه‌ها به عنوان وسیله ارضای نیازهای اطلاعاتی، و سینما به عنوان وسیله‌ای برای ارضای نیاز سرگرمی عمل می‌کنند.

مهمترین رسانه‌ها:

مهمترین رسانه‌ها در عرصه‌های مختلف سیاسی، فرهنگی، اجتماعی و در راستای فرهنگ‌سازی و هدایت افکار عمومی و جهت‌دهی رویکرد سایر رسانه‌ها عبارتند از:

رسانه‌های شنیداری:رادیو، نوار شنیداری(حلقه‌ای، کاست، ‌سی‌دی)،‌ صفحه،‌ رادیو،‌ تلفن و کارت شنیداری. امروزه کمتر کسی است که به نقش رادیو در شکل‌دهی به افکار عمومی و تقابل رسانه‌ای میان کشورها و جمعیت‌های سیاسی واقف نباشد برخی صاحب نظران تا آنجا پیش رفته‌اند که یکی از دلایل فروپاشی بلوک شرق و شوروی سابق را فعالیت رادیو آزادی دانسته‌اند.

رادیو:

رادیو را می‌توان برحسب پخش و قدرت، طبقه‌بندی کرد. رادیو رسانه‌ای است صوتی که با استفاده از امواج به انتقال مطالب می‌پردازد. رادیو با تمام فایده‌هایش، که از جمله آن‌ها دسترسی همیشگی(حتی بدون برق) است، دارای نقایصی است، رادیو از نعمت تصویر بی‌بهره است و مسؤولان و مجریان رادیو باید تمام توان و نیروی هنری خود را صرف صدا کنند تا از این طریق فضا سازی مناسبی در ذهن شنونده ایجاد شود. شنونده اگر از موسیقی برنامه خوشش نیاید دیگر رادیو کارآیی خود را از دست می‌دهد. اما همین مسأله اگر در مورد تلویزیون به‌وجود آید با قطع صدا همه چیز را از دست نمی‌دهد، بلکه می‌توان کماکان از تصویر استفاده کرد و لذت برد.

رسانه‌های دیداری: تلویزیون و ماهواره، انواع تصاویر، کتاب‌ها، مجله‌ها، راهنماهای مطالعه، نمودارها، نقشه‌ها، پوسترها، کاریکاتورها، روزنامه‌ها، سینما و فیلم، اینترنت، منبر.

پس از عملیات های روز گذشته محور مقاومت در عراق، سوریه، لبنان، یمن و فلسطین کاربران توئیتر در حال انتشار هشتگی با نام #جبهه_واحد هستند.

این هشتگ پس از آن آغاز شد که حساب توئیتری حزب الله لبنان در واکنش به شلیک موشک از یمن، سوریه،لبنان و عراق هشتگ #جبهه_واحد را منتشر کرد.

در لایحه عفاف و حجاب تصاویر پروفایل کاربران هم رصد می‌شود.

در لایحه عفاف و حجاب که در مجلس تصویب شد، پلتفرم‌های کاربرمحور باید مانع انتشار محتوای بی‌حجابی یا بدپوششی شوند و محتوا‌های مذکور باید ظرف ۱۲ ساعت حذف شود.

طبق این قانون تصاویر پروفایل کاربران پلتفرم‌های داخلی نیز باید با رعایت حجاب باشد.

 مقام معظم رهبری در یکی از خطبه های نماز جمعه سال های پیش خود به یک ماجرای درس آموز اشاره کرده اند:

” شاعری به نام نجاشی، برای امیرالمؤمنین و علیه دشمنان آن حضرت، شعر گفته است.

روز ماه رمضان، از کوچه‌ای عبور میکرد؛ آدم بدی به وی گفت بیا امروز را در کنار ما باش.

گفت میخواهم به مسجد بروم و مثلاً قرآن و نماز بخوانم.

گفت روز ماه رمضان، کی به کی است؛ بیا با هم باشیم!

به زور این شاعر را کشاند! او هم بالاخره شاعر بود دیگر!

به خانه‌ی آن فرد رفت و در کنار بساط روزه‌خواری و شرب خمر نشست. او نمیخواست؛ اما مبتلا شد.

بعد هم همه فهمیدند که اینها شرب خمر کرده‌اند. امیرالمؤمنین گفت: باید حد خدا را بخورند؛

هشتاد تازیانه برای شرب خمر، ده یا بیست تازیانه هم اضافه برای این‌که روز ماه رمضان این کار را کردند!

نجاشی گفت: من شاعر و مدّاح حکومت شما هستم. با دشمنان شما این طور با ابزار زبان مبارزه کرده‌ام. میخواهی مرا

شلّاق بزنی!؟

در بیان امروز ما، آن حضرت شبیه این بیان را فرمودند که آن به جای خود محفوظ، خیلی هم عزیزی، خیلیهم خوبی، ارزش

هم داری؛ اما من حدّ خدا را تعطیل نمیکنم!

هر چه قوم و خویش هایش آمدند و اصرار کردند که اگر شما او را شلّاق بزنید، آبروی ما خواهد رفت و ما دیگر سربلند

نمیشویم،

حضرت فرمود نمیشود و من نمیتوانم حد خدا را جاری نکنم!

آن مرد را خواباندند و تازیانه زدند، او هم شبانه فرار کرد و رفت.

 گفت: حالا که در حکومت شما، با شاعر و هنرمند و روشنفکری مثل من، بلد نیستند که چگونه باید رفتار کنند، من هم

میروم آن جایی که مرا بشناسندم و قدرم را بدانند! او پیش معاویه رفت و گفت معاویه قدر ما را میداند!

حال در نظر بگیرید که در زمان ما برخی افراد با عبارت هایی نظیر «جذب حداکثری» توجیه می آورند که ما نباید کاری

کنیم که بازیگر، کارگردان، مجری، ورزشکار و یا حتی دانشمند ما را به سمت دشمن و یا خارج کشور هل دهیم!

قطعاً کسی دوست ندارد که هیچ فردی به دامان دشمن برود، اما نمی توان با تمسک به این توجیهات، جلوی

هنجارشکنی و اقدامات خلاف شرع و قانون آنها نایستاد؛ در اینصورت، ضمن اینکه آنها را نسبت به هنجارشکنی بیشتر،

جری می کنیم، علاوه برآن، اجازه می دهیم که جامعه را نیز به فساد و انحطاط بکشانند.

حکم خدا و قوانین کشور برای همه است. بالاترین مصلحت، اجرای حکم خدا و حفظ دستاوردهای انقلاب است.

مثبت‌گرایی سمی از ما می‌خواهد که فقط مثبت فکر کنیم، قسمت‌های تیره‌وتار زندگی را نبینیم و فقط به قسمت‌های روشن زندگی توجه کنیم. به‌طورکلی، اصلاً به حال بد و احساس غم و اندوه فکر نکنیم.

گاهی وقت‌ها این تفکر اشتباه که “حال ما همیشه باید خوب باشد” باعث ایجاد افسردگی خواهد شد. خیلی از مراجعینی که دچار افسردگی هستند، پس از بررسی مشخص می‌شود که دلیل اصلی افسردگی آن‌ها این است که از زندگی انتظار بهترین‌ها رادارند، درحالی‌که گریه و شادی در زندگی آمیخته بهم است.

خوش‌بینی و مثبت‌گرایی اصولی یعنی اینکه ما درست مثبت فکر کنیم نه اینکه احساسات منفی را نادیده بگیریم. مثبت‌گرایی یعنی علی‌رغم همه‌ی کمبودها و مشکلات، با خودمان مهربان باشیم، شفقت داشته باشیم و پذیرای تمام چیزهای منفی باشیم اما مثبت‌گرایی سمی، یعنی ما کلاً احساسات منفی را نادیده بگیریم که این قطعاً باعث ایجاد افسردگی می‌شود.

قطعاً شبکه‌های اجتماعی ازجمله اینستاگرام در فرهنگ مردم اثرگذار است. وقتی بلاگرها و سلبریتی‌ها فقط حال خوب و لحاظ مفرح خودشان را با مردم به اشتراک می‌گذارند، ناخودآگاه این پیام را به مخاطب القا می‌کنند که زندگی همیشه باید مثبت و عاری از هرگونه غم و اندوه باشد.

باید توجه داشت که روانشناسی زرد با القای مثبت اندیشی سعی دارد تا ما احساسات درونی خود مثل غم و ناراحتی را نادیده بگیریم. با ادامه این روند، ما فرصت چاره‌اندیشی برای حل مشکلاتمان را از دست می‌دهیم.

رضایی؛ متخصص روانشناسی و مدرس دانشگاه

همیشه در ذهنمان این مسئله وجود داشته که چرا مسئولین چاره ای برای وضعیت رسانه ای نمی اندیشند یا اینکه چه کاری از دست ما برای مقابله با تهاجم فرهنگی بر می آید؟

 اگر بخواهیم کوچک ترین هسته تاثیر گذاری رسانه ای را پیدا کنیم به مخاطب رسانه ها می رسیم. یعنی شما یک نفر که در حال خواندن این پیام هستید کوچک ترین هسته در فعالیت رسانه ای به شمار می آیید.

 اما کوچک بودن به معنای بی تاثیر بودن نیست و بالاترین تاثیر در رسانه ها را همین هسته در دست دارد. اجتماع این هسته های کوچک هستند که باعث وایرال شدن، ترند شدن و ‌‌‌مشهور شدن رسانه ها می شود.

 فوروارد کردن شما(ارسال پیام برای سایرین)، سین زدن شما(خواندن یا تماشای پیام)، لایک کردن شما، کامنت گذاشتن شما و فالو کردن شما(دنبال کردن منبع پیام) باعث می شود تا یک پیام فراگیر شود.

 در پیام رسان ها مردم اصلی ترین نقش را در دیده شدن رسانه ها بازی می کنند و رسانه موفق آن رسانه ای است که کاری کند تا مخاطبینش در راستای معرفی و شهرت او قدم بردارند.

 پس شما می توانید با معرفی کردن و دنبال کردن هر کانال یا پیام به دیگران و مصرف آن پیام برای خودتان تاثیر به سزایی در جامعه بگذارید.تا مخاطب نباشد پیامی هم نیست.